Ελληνικό: o ρεαλισμός του μητροπολιτικού πάρκου
Του Πoλυδεύκη Παπαδόπουλου
Δημοσιογράφου-κοινωνιολόγου,
συντονιστή του γραφείου τύπου των Οικολόγων Πράσινων,
συνεργαζόμενου με τη Δημοτική Κίνηση Αλίμου “ΑΝΩ-ΚΑΤΩ στο Καλαμάκι”.
..
Έως πρόσφατα επρόκειτο να δημιουργήσουμε στο Ελληνικό το «μεγαλύτερο πάρκο» στην Ευρώπη. Τώρα ετοιμαζόμαστε για τη «μεγαλύτερη τσιμεντοποίηση» δημοσίου χώρου της Αθήνας, αν ευοδωθούν τα σχέδια «αξιοποίησης» του πρώην αεροδρομίου.
Εξετάζοντας το θέμα “Ελληνικό” με ψυχραιμία αλλά και ευρύτητα, θα δούμε ότι:
• Στην Αθήνα λείπουν 50.000 στρ. ελεύθερων εκτάσεων/πράσινου προκειμένου να γίνει σχετικά βιώσιμη.
• H οικοδόμηση της πρωτεύουσας συνεχίζεται, αφού η αστυφιλία διατηρείται.
• Οι πυρκαγιές και οι λεηλασίες των περιαστικών δασών δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα εκλείψουν, ενώ αντιθέτως είναι μάλλον σίγουρο πως η όποια αγροτική γη έχει μείνει στην Αττική θα εξακολουθήσει να μετατρέπεται σε οικόπεδα.
• H οικονομική κατάρρευση θα αποκλείσει για χρόνια σοβαρές ενέργειες για απαλλοτριώσεις, παρεμβάσεις και εξωραϊσμούς υπέρ του περιβάλλοντος.
• H κλιματική αλλαγή, μικρότερη ή μεγαλύτερη, θα επιβαρύνει τις συνθήκες στο κλεινόν άστυ.
Τα μέσα για να αντιμετωπιστούν σχετικά οι οικολογικές παρενέργειες αυτών των τάσεων είναι περιορισμένα. Πολεοδόμοι και περιβαλλοντολόγοι θεωρούν ένα από τα κύρια τη δημιουργία μητροπολιτικών πάρκων. Αυτά αποτελούν, για τα αστικά δεδομένα, μεγάλες εκτάσεις βιοποικιλότητας και πρασίνου, που μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες της υπόλοιπης πόλης. Τα τοπικά μικρά πάρκα είναι σημαντικά, αλλά λειτουργούν διαφορετικά. Η δε Αθήνα διαθέτει πλέον μόνο τρία σημεία για μητροπολιτικά πάρκα. Είναι το υπάρχον Πάρκο Τρίτση (που αγωνίζεται να επιβιώσει), το ημιτελές και ακρωτηριασμένο Πάρκο Γουδή (900 στρ. από τα συνολικά 3.500) και εκείνο που μπορεί να γίνει στο Ελληνικό.
Από δίπλα υπάρχει ο «ρεαλισμός» αυτών που θέλουν να παραχωρείται για εμπορική αξιοποίηση περίπου το 70% του Ελληνικού, προκειμένου, όπως υπολογίζουν, να εισπραχθούν 5-6 δισ. ευρώ.
Εδώ, όμως, ξεκινούν μια σειρά από άλλες διαπιστώσεις.
• H σχεδιαζόμενη «αξιοποίηση» αποτελεί τη χειρότερη εκδοχή όλων των υπαναχωρήσεων που εμφανίστηκαν για τη δημιουργία πάρκου στο Ελληνικό ήδη από το 2003 (δηλαδή πολύ πριν τη δημοσιονομική κατάρρευση).
• Τα προβλεπόμενα έσοδα μπορούν να εξαφανιστούν στη μαύρη τρύπα μιας δημοσιονομικής απόκλισης λίγων μηνών αντίθετα, τα εκατ. τ.μ. που σχεδιάζεται να οικοδομηθούν θα είναι ορατά για 10ετίες, είτε χρησιμοποιούνται, είτε έχουν περιπέσει σε αχρηστία, αν αναλογιστούμε τη μακρά οικονομική ύφεση που θα ζήσει η Ελλάδα, τη διεθνή κρίση του real estate και την υπερπροσφορά επαγγελματικών χώρων, mall, ξενοδοχείων κλπ. στην Αθήνα.
• H είσπραξη μερικών δισ. για το Δημόσιο από τους όποιους επενδυτές είναι μάλλον «ουτοπική», αν δούμε ότι το κράτος αδυνατεί να ενθυλακώσει τα περισσότερα από τα απλώς… 80 εκατ. ευρώ που είναι οι μισθώσεις για τους αθλητικούς και εκθεσιακούς χώρους που υπάρχουν ήδη στο Ελληνικό και στις εγκαταστάσεις του Αγ. Κοσμά στις δε περιπτώσεις των άλλων μεγάλων παραχωρήσεων που έγιναν από το Δημόσιο τα τελευταία χρόνια για εμπορική-τουριστική εκμετάλλευση, όπως είναι το συγκρότημα του πρώην «Ξενία» στο Λαγονήσι, οι μαρίνες Φαλήρου και Ζέας, καθώς και τα ξενοδοχεία «Ξενία», «Ξενία Παλλάς» και «Αμφιτρύων» στο Ναύπλιο, το κράτος ίσως φτάσει να επιστρέψει πολλαπλάσια και τα περιορισμένα που εισέπραξε έως το 2008, αν τα δικαστήρια δικαιώσουν τις προσφυγές των επενδυτών.
• Οι επαγγελίες του κ. Παμπούκη για δημιουργία 35.000 θέσεων εργασίας, όσο κι αν ακούγονται ευχάριστες σε εποχή μαζικής ανεργίας, είναι δημαγωγικές, μια και δεν έχουν προηγούμενο στην οικονομική ιστορία μας -όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν εικόνα για τις προθέσεις του Κατάρ, ας πληροφορηθούν τη διαμάχη που έχει ανοίξει με το κυπριακό κράτος για την «αξιοποίηση» σημαντικής δημόσιας έκτασης στην περιοχή Χίλτον της Λευκωσίας.
Η ιδέα δημιουργίας πάρκου αμιγούς πρασίνου και στα 5.500 στρέμματα του πρώην αεροδρομίου ίσως ήταν πάντα υπερβολική. Η δημιουργία, όμως, Μητροπολιτικού Πάρκου, με πράσινο στα 2.500 στρ. και ήπιες, ανταποδοτικές και κοινωφελείς δραστηριότητες στα υπόλοιπα 3.000, όπως προβλέπει σχετική μελέτη του ΕΜΠ, φαίνεται εφικτή και οικονομική. Σύμφωνα μ’ αυτή, θα στοιχίσει περίπου 100 εκατ. ευρώ η αναδιαμόρφωση και 10-12 εκατ. η ετήσια διαχείριση. Τέτοια ποσά είναι δυνατό να βρεθούν ακόμη και σήμερα, μέσα από διαφορετική αξιοποίηση του ίδιου του χώρου, που μπορεί να αποφέρει, εκτός από περιβαλλοντικά οφέλη, και ορισμένα ευρύτερα για την οικονομία της Αθήνας, τον τουρισμό και την απασχόληση.
Η ολοκλήρωση ενός τέτοιου Μητροπολιτικού Πάρκου θα πάρει ίσως δεκαετίες, όπως δείχνει η ιστορία των μεγάλων πάρκων διαφόρων πρωτευουσών. Μπορεί, όμως, από τα πρώτα χρόνια να λειτουργήσει ευεργετικά για τους σημερινούς κατοίκους και, ιδίως, να αφήσει το περιθώριο στις νεότερες γενιές να φτιάξουν μια πιο βιώσιμη πόλη. Και τελικά, αν χρειάζεται να πουλήσουμε μερικά «ασημικά» για να σωθούμε, δεν μπορεί να γίνει το ίδιο με τα «χρυσαφικά», στα οποία συγκαταλέγεται το Ελληνικό.
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 23-24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011, σελ. 36
------------------------------------------------------------------------
Πάρκα και υποβρύχια
Παρακολουθούμε τελευταία τις αλλεπάλληλες επιθέσεις που γίνονται για την αρπαγή της έκτασης του παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό, του μεγαλύτερου δημόσιου φιλέτου της χώρας: Έξη χιλιάδες στρέμματα πάνω στο θαλάσσιο μέτωπο της Αθήνας, σχετικά κοντά στο κέντρο, ανάμεσα σε δύο μεγάλες αρτηρίες και με σταθμό μετρό, χωρίς φυσικά εμπόδια στην όποια διαμόρφωση. Ο τεμαχισμός του θηράματος έχει αρχίσει από χρόνια: 'Προσωρινές' αθλητικές εγκαταστάσεις που παραμένουν άθικτες από το 2004, Ολυμπιακά Ακίνητα, Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, εκθεσιακές μεγαλο-παράγκες, έχουν όλα το μερίδιό τους. Το Μητροπολιτικό Πάρκο -που ήταν ο αρχικός προορισμός της έκτασης- φαίνεται να συρρικνώνεται υπό το βάρος των ιδιωτικών βλέψεων και των δημοσίων αμαρτιών.
Η περίπτωση εκφράζει ανάγλυφα τη σύγκρουση μεταξύ των συλλογικών και ιδιωτικών συμφερόντων που φουντώνει στον θαυμαστό νέο κόσμο μας. Η καθηγήτρια Μαρία Μαντουβάλου του ΕΜΠ έλεγε το 2007:
"Όσα ειπώθηκαν πριν για τη θέση του Ελληνικού στο θαλάσσιο μέτωπο και για την κυκλοφοριακή υποδομή της περιοχής, δείχνουν ότι ο χώρος είναι ιδιαίτερα ελκυστικός και για δραστηριότητες που έχουν σχέση με τον κόσμο των υψηλών εισοδημάτων και μπορούν να αποφέρουν υψηλά κέρδη. Γίνεται δηλαδή το Ελληνικό ένα «οικόπεδο» από τα πολυτιμότερα στην Eυρώπη για κάθε είδους εκμετάλλευση. Και εδώ συναντάμε ξανά τη γνωστή διελκυστίνδα: Άντληση άμεσου εργολαβικού τύπου κέρδους ή ανάκτηση προς όφελος της συνολικής δυναμικής της πόλης και των κατοίκων της;"
Τον ίδιο χρόνο, ο υπουργός κ. Σουφλιάς δήλωνε με έμφαση "Όταν μιλάμε για Πάρκο θα γίνει πάρκο. Τελεία και Παύλα". Δύο χρόνια αργότερα αποχώρησε όχι μόνο από το ΥΠΕΧΩΔΕ αλλά και την πολιτική. Φαίνεται ότι η τύχη του Ελληνικού δεν αποφασίζεται από υπουργούς, αλλά διαμορφώνεται μεθοδικά από μια παρακυβέρνηση ισχυρών ιδιωτικών συμφερόντων με κλασικές τεχνικές κοινωνικής μηχανικής, κυρίως μέσω των ΜΜΕ. Τα τελευταία δεν χάνουν ευκαιρία για να διακηρύξουν το πάγιο θρησκευτικό αξίωμα της εποχής, ότι δηλαδή οι πολλοί πρέπει να εκχωρήσουν τη κοινή περιουσία τους στους ολίγους -για το καλό τους φυσικά. Στο ζήτημα της οικοδομικής αξιοποίησης του Ελληνικού προβάλλουν σταθερά την άποψη ότι (α) η Αθήνα δεν χρειάζεται ένα μεγάλο ενιαίο πάρκο και (β) ο πλουτισμός μερικών θα κάνει καλό και στους υπόλοιπους. Με άλλα λόγια, αυτό το φιλέτο είναι απαραίτητο για την βελτίωση της διαβίωσης Ελλήνων και ξένων προνομιούχων, οι δε Αθηναίοι πληβείοι θα πάρουν ένα φιλοδώρημα για τη κατανόησή τους.
Με ένα τέτοιο πνεύμα, η Καθημερινή εξέφραζε τη δυσφορία της στις 19.9.2010 για τις "τεράστιες κρατικές εκτάσεις «φιλέτα» σε προνομιακές περιοχές που παραμένουν αναξιοποίητες" . Διαβάζουμε στο άρθρο με τίτλο "Στο έλεος ΟΤΑ-κράτους ακίνητα δισ. ευρώ - Γραφειοκρατία και μάχη εξουσίας μεταξύ τοπικών φορέων και κεντρικής διοίκησης ρημάζουν δημόσιες εκτάσεις-φιλέτα":
Με ένα τέτοιο πνεύμα, η Καθημερινή εξέφραζε τη δυσφορία της στις 19.9.2010 για τις "τεράστιες κρατικές εκτάσεις «φιλέτα» σε προνομιακές περιοχές που παραμένουν αναξιοποίητες" . Διαβάζουμε στο άρθρο με τίτλο "Στο έλεος ΟΤΑ-κράτους ακίνητα δισ. ευρώ - Γραφειοκρατία και μάχη εξουσίας μεταξύ τοπικών φορέων και κεντρικής διοίκησης ρημάζουν δημόσιες εκτάσεις-φιλέτα":
Πριν από λίγα χρόνια, μία από τις μεγαλύτερες αμερικανικές κατασκευαστικές εταιρείες είχε εκδηλώσει το ενδιαφέρον για να επενδύσει στο Ελληνικό περίπου 10 δισ. δολάρια! Η πρόταση αφορούσε την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού για την κατασκευή ξενοδοχειακών μονάδων, εστιατορίων, καζίνο, πάρκων, υπόγειων πάρκινγκ και ειδικών κατασκευών για VIP, που θα είχαν μέχρι και διάδρομο προσγείωσης για ιδιωτικά αεροπλάνα και ελικοδρόμιο."
Η αεροπορική εξυπηρέτηση του jet-set διευκολύνθηκε τον περασμένο Ιούνιο από την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας που έκρινε ως παράνομη τη κατάργηση του αεροδρομίου του Ελληνικού. Ωστόσο στην πράξη είναι κάπως δυσχερής επειδή η λεόντειος σύμβαση με τη κοινοπραξία της Hochtief για το Ελευθέριος Βενιζέλος προβλέπει ότι "ουδέν νέο ή υπάρχον αεροδρόμιο θα αναπτυχθεί ή βελτιωθεί ή αναβαθμιστεί με τη συνδρομή του Ελληνικού Δημοσίου εντός ακτίνας 100 χιλιομέτρων από την πλατεία Συντάγματος"(άρθρο 3.2 Ν.2338/95).
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το κερδοσκοπικό τοπίο του Ελληνικού τάραξε η ξαφνική εμφάνιση επενδυτών από το Κατάρ, με επενδυτικές προτάσεις σχεδόν ίδιες με αυτές που έγραφε η Καθημερινή, οι οποίες βαφτίστηκαν 'Λας Βέγκας' από εφημερίδες. Μάλιστα επειδή τα σχέδια για τη δημιουργία μιας μεγάλης εστίας χλιδής είναι επιτακτική ανάγκη για την Αθήνα, εντάχθηκαν στις ταχύρρυθμες διαδικασίες εκποίησης της δημόσιας περιουσίας ('fast track' στα σύγχρονα Ελληνικά). Η ανησυχία των άλλων μνηστήρων κόπασε όταν κυβερνητικοί κύκλοι έπεισαν τους μελαψούς επενδυτές ότι έχουν υπερβολικές βλέψεις και πρέπει να κάνουν λίγο κράτει. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια εδώ είναι ότι, με αφορμή τη σχετική διακρατική συμφωνία, ο πρωθυπουργός έκανε την πρόβλεψη ότι "αν [το Ελληνικό] γίνει μόνο πράσινο, θα δημιουργηθεί ένα επικίνδυνο άβατο και γκέτο".
Από τα πολυάριθμα δημοσιεύματα για τα ποικίλα σχέδια 'αξιοποίησης' του Ελληνικού, ένα αφιέρωμα στο ένθετο περιοδικό 'Κ' της Καθημερινής 14.11.10 είναι αρκετά ενδεικτικό των σχεδίων ορισμένων κύκλων. Εδώ διαβάζουμε ξανά την παλιά άποψη του Στέφανου Μάνου για ανταλλαγή πράσινων χώρων μεταξύ Ελληνικού και πυκνοδομημένων περιοχών της Αθήνας, μετατρέποντας έτσι τμήμα του φιλέτου σε χαβιάρι μερικών εκλεκτών:
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το κερδοσκοπικό τοπίο του Ελληνικού τάραξε η ξαφνική εμφάνιση επενδυτών από το Κατάρ, με επενδυτικές προτάσεις σχεδόν ίδιες με αυτές που έγραφε η Καθημερινή, οι οποίες βαφτίστηκαν 'Λας Βέγκας' από εφημερίδες. Μάλιστα επειδή τα σχέδια για τη δημιουργία μιας μεγάλης εστίας χλιδής είναι επιτακτική ανάγκη για την Αθήνα, εντάχθηκαν στις ταχύρρυθμες διαδικασίες εκποίησης της δημόσιας περιουσίας ('fast track' στα σύγχρονα Ελληνικά). Η ανησυχία των άλλων μνηστήρων κόπασε όταν κυβερνητικοί κύκλοι έπεισαν τους μελαψούς επενδυτές ότι έχουν υπερβολικές βλέψεις και πρέπει να κάνουν λίγο κράτει. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια εδώ είναι ότι, με αφορμή τη σχετική διακρατική συμφωνία, ο πρωθυπουργός έκανε την πρόβλεψη ότι "αν [το Ελληνικό] γίνει μόνο πράσινο, θα δημιουργηθεί ένα επικίνδυνο άβατο και γκέτο".
Από τα πολυάριθμα δημοσιεύματα για τα ποικίλα σχέδια 'αξιοποίησης' του Ελληνικού, ένα αφιέρωμα στο ένθετο περιοδικό 'Κ' της Καθημερινής 14.11.10 είναι αρκετά ενδεικτικό των σχεδίων ορισμένων κύκλων. Εδώ διαβάζουμε ξανά την παλιά άποψη του Στέφανου Μάνου για ανταλλαγή πράσινων χώρων μεταξύ Ελληνικού και πυκνοδομημένων περιοχών της Αθήνας, μετατρέποντας έτσι τμήμα του φιλέτου σε χαβιάρι μερικών εκλεκτών:
Οι Αθηναίοι δεν χρειάζονται ένα μεγάλο πάρκο στα «προνομιούχα» νότια προάστια, αλλά πολλά μικρότερα στις πυκνοδομημένες περιοχές του Λεκανοπεδίου... Η οικιστική αξιοποίηση μεγάλου μέρους της έκτασης του παλιού αεροδρομίου με προνομιακούς όρους θα μπορούσε να εξασφαλίσει στο ελληνικό Δημόσιο τα χρήματα που απαιτούνται για τη δημιουργία διάσπαρτων αστικών κήπων που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των Αθηναίων. ...το Ελληνικό, δεδομένης της θέσης του (πάνω στη θάλασσα) και της εξαιρετικής κυκλοφοριακής σύνδεσης (λόγω μετρό), έχει τα εχέγγυα να μετατραπεί στοακριβότερο προάστιο της Αθήνας με συντελεστή δόμησης μικρότερο ακόμη και του 0,4. Περιμετρικά των κατοικιών, ανάμεσα στον νέο οικισμό και στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, θα μπορούσε να διαμορφωθεί ζώνη πάρκου πλάτους 100 μ. Τα πολυτελή σπίτια θα διατίθενται στην αγορά «έτοιμα», δηλαδή με σύνδεση νερού, ηλεκτρικού, φυσικού αερίου, τηλεφώνου, πετυχαίνοντας ακόμη πιο υψηλή τιμή πώλησης.
Πέρα από την ελκυστική ιδέα μετάγγισης πρασίνου, ο κ. Μάνος φαίνεται να πιστεύει ότι οι Αθηναίοι χρειάζονται ένα ακόμη"προνομιούχο προάστιο" περισσότερο από όσο χρειάζονται ένα μεγάλο πάρκο. Ένα ερώτημα εδώ είναι αν, στο "ακριβότερο προάστιο της Αθήνας", θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση των μη προνομιούχων στις πράσινες εκτάσεις που θα περιβάλλουν τα "πολυτελή σπίτια", ή μήπως οι "προνομιακοί όροι" θα περιλαμβάνουν και τον ιδιωτικό έλεγχο του πρασίνου, δεδομένης της γνωστής ευαισθησίας των VIP απέναντι στους παρείσακτους.
Στο ίδιο ένθετο της Καθημερινής παρουσιάζεται και η γνώμη του Σπύρου Πολλάλη, ο οποίος επενδύει τις προτάσεις Μάνου με το κύρος του τίτλου του καθηγητή του Χάρβαρντ. Ο κ. Πολλάλης είναι "καθηγητής Σχεδιασμού, Τεχνολογίας και Διαχείρισης", όπως αναφέρεται στην προσωπική ιστοσελίδα του αλλά και σε παλαιότερο άρθρο του στην Καθημερινή, ωστόσο στο ένθετο παρουσιάζεται για άγνωστο λόγο ως "καθηγητής Πολεοδομικού Σχεδιασμού", τίτλος που εμφανίζεται και σε άλλες δημοσιεύσεις των απόψεών του για το Ελληνικό. Λέει λοιπόν ο κ. καθηγητής:
Στο ίδιο ένθετο της Καθημερινής παρουσιάζεται και η γνώμη του Σπύρου Πολλάλη, ο οποίος επενδύει τις προτάσεις Μάνου με το κύρος του τίτλου του καθηγητή του Χάρβαρντ. Ο κ. Πολλάλης είναι "καθηγητής Σχεδιασμού, Τεχνολογίας και Διαχείρισης", όπως αναφέρεται στην προσωπική ιστοσελίδα του αλλά και σε παλαιότερο άρθρο του στην Καθημερινή, ωστόσο στο ένθετο παρουσιάζεται για άγνωστο λόγο ως "καθηγητής Πολεοδομικού Σχεδιασμού", τίτλος που εμφανίζεται και σε άλλες δημοσιεύσεις των απόψεών του για το Ελληνικό. Λέει λοιπόν ο κ. καθηγητής:
"Το μέγεθος του Ελληνικού ξεπερνά ακόμη και το Σέντραλ Παρκ. Δεν δικαιολογείται ένα τέτοιο πάρκο στην Αθήνα, πολλώ μάλλον εφόσον αυτό βρίσκεται σε μια άκρη του Λεκανοπεδίου, και όχι σε κεντρικό σημείο... Βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσει το Ελληνικό ως ζωντανή γειτονιά είναι η μεικτή χρήση, να υπάρχουν δηλαδή κατοικίες. Θα πουλήσουμε στον ιδιώτη Χ στρέμματα, αυτός θα χτίσει σπίτια με υψηλές προδιαγραφές και θα αναλάβει τη δημιουργία και συντήρηση ενός μικρότερου πάρκου στο Ελληνικό."
Δεν ξέρω αν μπορούμε να θεωρήσουμε ως εξίσου 'αδικαιολόγητα' και άλλα γνωστά πάρκα, πολύ μεγαλύτερα του Σέντραλ Παρκ [3,400 στρέμματα], όπως το Δάσος της Βουλώνης στο Παρίσι [8,500], το Ρίτσμοντ Παρκ του Λονδίνου [9,500], ή το Πάρκο Μονσάντο της Λισαβώνας [10,000], άποψη που πιθανόν να ενδιαφέρει τους εκεί μεγαλοεργολάβους όσο και της Αθήνας. Πάντως στην "άκρη του Λεκανοπεδίου" όπου βρίσκεται το Ελληνικό κατοικούν κάπου ένα εκατομμύριο ψυχές (τρίγωνο Μοσχάτο, Βύρωνας, Βουλιαγμένη).
Σε άλλο δημοσίευμα, ο κ. Πολλάλης επαναλαμβάνει ότι "ο χώρος είναι εκτός κέντρου, έχει πρόβλημα προσβασιμότητας και θα εξυπηρετεί σχετικά μικρό αριθμό πολιτών τού Λεκανοπεδίου" (μόνο ένα εκατομμύριο δηλαδή), διευκρινίζει δε ότι "500 μέτρα μακριά από το πρώην αεροδρόμιο βρίσκεται ο Υμηττός, ένας χώρος ο οποίος προσφέρεται για δημιουργία πρασίνου μεγαλύτερης έκτασης και ενδιαφέρουσας τοπογραφίας". Πραγματικά, αναρωτιέται κανείς τι άλλο απαιτείται για εύκολη προσβασιμότητα στον χώρο του Ελληνικού, πέρα από τον σταθμό μετρό, το τραμ, και φυσικά τις λεωφόρους Βουλιαγμένης και Ποσειδώνος (οι οποίες παρεμπιπτόντως απέχουν από την αδόμητη άκρη του Υμηττού τουλάχιστον ένα και τριάμισι χιλιόμετρα αντίστοιχα). Επιπλέον, φαίνεται ότι ο κ. καθηγητής συγκαταλέγει το περιαστικό πράσινο του Υμηττού στον αστικό ιστό, λογική που στατιστικά θα μπορούσε να αυξήσει κατά πολύ τα σημερινά 2.5m2 πρασίνου ανά κάτοικο της Αθήνας, αν μάλιστα συμπεριλάβουμε στον λογαριασμό και την Πεντέλη ή την Πάρνηθα (μείον τα καμένα 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Η λογική του τύπου 'το βουνό είναι κοντά, άρα δεν χρειάζεται πάρκο' δικαιολογεί ίσως και το ροκάνισμα του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί από 3,500 σε 900 στρέμματα αμιγούς πρασίνου, αφού κι αυτό βρίσκεται δίπλα στους πρόποδες του Υμηττού.
Στην επίθεση κατά της ιδέας του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού συμμετέχει και ο Χοσέ Αθεμπίγιο που προσκλήθηκε για να αναμορφώσει την Αθήνα. Όπως διαβάζουμε στο Βήμα στις 14.8.10, δήλωσε ότι "μπορεί κανείς να φτιάξει ένα πάρκο διπλάσιο από το Σέντραλ Παρκ, αλλά σε ποιον θα είναι χρήσιμο; ...Το πάρκο είναι μια βορειοαμερικανική εφεύρεση." Είναι αξιοπερίεργο που έχει τέτοιες ιδέες ο συντονιστής της αναμόρφωσης της Βαρκελώνης, μιας πόλης μικρότερης από την Αθήνα, η οποία ωστόσο έχει 68 δημόσια πάρκα που αυξάνονται κατά 100 στρέμματα κάθε χρόνο. Η άποψη του διάσημου αρχιτέκτονα είναι ακόμη πιο περίεργη αν λάβουμε υπ' όψη ότι στη χώρα του δημιουργήθηκε το πρώτο δημόσιο πάρκο, 80 χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, καθώς και ότι η Μαδρίτη έχει το μεγαλύτερο ίσως πάρκο στην Ευρώπη, το Casa de Campo με έκταση 17,000 στρέμματα. Αλήθεια, σε ποιόν είναι 'χρήσιμα' τα ισπανικά πάρκα κατά τον κ. Αθεμπίγιο;
Στη χορωδία προτάσεων για συρρίκνωση του πάρκου στο Ελληνικό και τη κτιριακή αξιοποίηση του παλιού αεροδρομίου συμβάλλουν και άλλα ηχηρά ονόματα, πρόθυμα να συνδράμουν στο μαγείρεμα του φιλέτου. Για παράδειγμα, ο Ελληνοαμερικανός αρχιτέκτοναςΚώστας Κονδύλης έλεγε το 2002: "Εγώ προτείνω το παλαιό αεροδρόμιο, το Ελληνικό, να γίνει το μελλοντικό κέντρο της νέας Αθήνας. Με μοντέρνα κτίρια, όχι ψηλότερα των δέκα ορόφων, και που ποτέ δεν θα κρύβουν την Ακρόπολη. Με κατοικίες, γραφεία, μαγαζιά, κοινούς χώρους διασκέδασης εκεί και μια μεγάλη Ολυμπιακή Πλατεία -έτσι να την ονομάσουμε-, με την αιώνια φλόγα να καίει, εκεί και το Central Park της Αθήνας, και η παραλιακή, όπως η Copa Cabana της Βραζιλίας".
Η ιδέα ξανασερβίρεται εννέα χρόνια αργότερα: "Φανταστείτε τι θα μπορούσε να γίνει αν εκεί λ.χ. φτιάχναμε μια μεικτή ζώνη πολυτελών κατοικιών, ενός εμπορικού κέντρου, συνεδριακού κέντρου, μιας μαρίνας για υπερπολυτελή σκάφη, μιας καταπληκτικής παραλίας λουομένων. Ο μη δομημένος χώρος θα ήταν ένα υπέροχο πάρκο. Αυτό το τμήμα της πόλης θα μπορούσε να θυμίζει τις Κάννες, αν σε όλα αυτά εμπλέκαμε και πολιτιστικές δράσεις, όπως η γαλλική πόλη που ταυτίστηκε με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Θα μπορούσε ακόμα και να γίνει η περιοχή αυτή κάτι σαν ένα ξεχωριστό κρατίδιο, όπως το Μόντε Κάρλο". Καθόλου περίεργο που το ορεκτικό φρεσκάρισμα των απόψεων του κ. Κονδύλη έγινε σε chic εστιατόριο με το ανάλογο γαρνίρισμα, όπως μας ενημερώνει λεπτομερώς η gourmet δημοσιογράφος. Ο πλούτος θέλει καλοπέραση, γι' αυτό και προηγούνται τα πολυτελή "κρατίδια" των ολίγων αντί για την πρασινάδα των πολλών.
Το ζήτημα του Ελληνικού είναι αρκετά πολυδιάστατο και ακανθώδες, πέρα από τα όρια ενός σύντομου άρθρου. Εδώ, ας τονιστεί μόνο ότι, σε όλα τα σχέδια που εμφανίζονται απανωτά, προωθείται η κατασκευή πανάκριβων κατοικιών μαζί με άλλες πλουμιστές εγκαταστάσεις προσανατολισμένες κυρίως -αν όχι αποκλειστικά- στα υψηλά εισοδήματα και στους ηδονοβλεψίες του lifestyle της ελίτ. Αυτή η κατεύθυνση αναπόφευκτα θα περιορίσει το δημόσιο χαρακτήρα της έκτασης, μετατρέποντας την στο άβατο γκέτο που ανέφερε ο πρωθυπουργός, το οποίο θα ελέγχεται με ιδιωτικούς φρουρούς και κάμερες, καθώς και μέρος από τα 56 χιλιόμετρα των περιφράξεων που υπάρχουν σήμερα. Ίσως να έφτασε η ώρα για περίφρακτα οικιστικά συγκροτήματα πλουσίων και στην Ελλάδα.
Σε μια περίοδο όπου το δημόσιο απαξιώνεται ως φτωχός και ανήμπορος συγγενής που πρέπει να ξεπουλήσει τα κοσμήματα της γιαγιάς στον πλούσιο θείο, το 'συντριπτικό' επιχείρημα για τη μετατροπή του Ελληνικού σε λούνα παρκ της ελίτ αντί για πάρκο των πολλών είναι η δυσπραγία των κρατικών οικονομικών. Ας δούμε εδώ μερικές εκτιμήσεις για το κόστος δημιουργίας του πάρκου:
Έχοντας ως παράδειγμα μια ανάλογη διαμόρφωση στο αεροδρόμιο Τέμπελχοφ του Βερολίνου, ο καθηγητής Νίκος Μπελαβίλας (επιστημονικός υπεύθυνος σχετικής μελέτης του ΕΜΠ) εκτιμά το κόστος σε 10-15 χιλιάδες ευρώ ανά στρέμμα. Στην άλλη άκρη, η απλόχερη εκτίμηση του κ. Πολλάλη ανέρχεται στις 100,000 ανά στρέμμα. Λίγο πιο φτηνή είναι η εκτίμηση με βάση τη μελέτη του ΟΡΣΑ/ΥΠΕΧΩΔΕ το 2007 με κόστος κάπου 76,000 ανά στρέμμα, η οποία κατά τον κ. Μπελαβίλα προέβλεπε "το ακριβότερο πάρκο του κόσμου".
Αν πάρουμε για ενδεικτική τιμή τις 43,000 (μέσος όρος 10 & 76 χιλιάδων) και υποθέτοντας ότι το νέο πάρκο έχει έκταση 5,000 στρέμματα, τότε το κόστος ενός τέτοιου πάρκου φθάνει τα 215 εκατομμύρια ευρώ. Όπως ακούμε ξανά και ξανά στο μασάζ της κοινής γνώμης, αυτό είναι ένα υπέρογκο ποσό που αδυνατεί να επενδύσει το δημόσιο, γι' αυτό και θα πρέπει να το αναλάβουν οι πρόθυμοι ιδιώτες.
Για να αντιληφθούμε πόσο δυσβάσταχτη είναι αυτή η δαπάνη για το φτωχό Ελληνικό κράτος, ας κάνουμε μια σύγκριση: Το κόστος ενός υποβρυχίου τύπου 214 σαν τα τέσσερα που έχει παραγγείλει η χώρα μας στη γερμανική Thyssen Krupp ανέρχεται σε 463 εκατομμύρια ευρώ. Με άλλα λόγια, μια πλούσια ανάπλαση ολόκληρης της έκτασης του Ελληνικού κοστίζει όσο το μισό 'Υ/Β Παπανικολής' (που έχει ασαφή σκοπιμότητα όπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής Κον-Μπεντίτ).
Με το άλλο μισό υποβρύχιο μπορεί να χρηματοδοτηθεί η πολύ ενδιαφέρουσα λύση του 'πράσινου βελονισμού' της Αθήνας με διάσπαρτους θύλακες βλάστησης, την οποία προτείνει ο κ. Μάνος όπως και άλλοι, παρακάμπτοντας το βεβιασμένο δίλημμα "ή το Ελληνικό θα γίνει πράσινο, ή η ξερή πόλη -όχι όμως και τα δύο". Σε αυτή τη λύση αξίζει πραγματικά να επανέλθουμε.
Σε άλλο δημοσίευμα, ο κ. Πολλάλης επαναλαμβάνει ότι "ο χώρος είναι εκτός κέντρου, έχει πρόβλημα προσβασιμότητας και θα εξυπηρετεί σχετικά μικρό αριθμό πολιτών τού Λεκανοπεδίου" (μόνο ένα εκατομμύριο δηλαδή), διευκρινίζει δε ότι "500 μέτρα μακριά από το πρώην αεροδρόμιο βρίσκεται ο Υμηττός, ένας χώρος ο οποίος προσφέρεται για δημιουργία πρασίνου μεγαλύτερης έκτασης και ενδιαφέρουσας τοπογραφίας". Πραγματικά, αναρωτιέται κανείς τι άλλο απαιτείται για εύκολη προσβασιμότητα στον χώρο του Ελληνικού, πέρα από τον σταθμό μετρό, το τραμ, και φυσικά τις λεωφόρους Βουλιαγμένης και Ποσειδώνος (οι οποίες παρεμπιπτόντως απέχουν από την αδόμητη άκρη του Υμηττού τουλάχιστον ένα και τριάμισι χιλιόμετρα αντίστοιχα). Επιπλέον, φαίνεται ότι ο κ. καθηγητής συγκαταλέγει το περιαστικό πράσινο του Υμηττού στον αστικό ιστό, λογική που στατιστικά θα μπορούσε να αυξήσει κατά πολύ τα σημερινά 2.5m2 πρασίνου ανά κάτοικο της Αθήνας, αν μάλιστα συμπεριλάβουμε στον λογαριασμό και την Πεντέλη ή την Πάρνηθα (μείον τα καμένα 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα). Η λογική του τύπου 'το βουνό είναι κοντά, άρα δεν χρειάζεται πάρκο' δικαιολογεί ίσως και το ροκάνισμα του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί από 3,500 σε 900 στρέμματα αμιγούς πρασίνου, αφού κι αυτό βρίσκεται δίπλα στους πρόποδες του Υμηττού.
Στην επίθεση κατά της ιδέας του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού συμμετέχει και ο Χοσέ Αθεμπίγιο που προσκλήθηκε για να αναμορφώσει την Αθήνα. Όπως διαβάζουμε στο Βήμα στις 14.8.10, δήλωσε ότι "μπορεί κανείς να φτιάξει ένα πάρκο διπλάσιο από το Σέντραλ Παρκ, αλλά σε ποιον θα είναι χρήσιμο; ...Το πάρκο είναι μια βορειοαμερικανική εφεύρεση." Είναι αξιοπερίεργο που έχει τέτοιες ιδέες ο συντονιστής της αναμόρφωσης της Βαρκελώνης, μιας πόλης μικρότερης από την Αθήνα, η οποία ωστόσο έχει 68 δημόσια πάρκα που αυξάνονται κατά 100 στρέμματα κάθε χρόνο. Η άποψη του διάσημου αρχιτέκτονα είναι ακόμη πιο περίεργη αν λάβουμε υπ' όψη ότι στη χώρα του δημιουργήθηκε το πρώτο δημόσιο πάρκο, 80 χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο, καθώς και ότι η Μαδρίτη έχει το μεγαλύτερο ίσως πάρκο στην Ευρώπη, το Casa de Campo με έκταση 17,000 στρέμματα. Αλήθεια, σε ποιόν είναι 'χρήσιμα' τα ισπανικά πάρκα κατά τον κ. Αθεμπίγιο;
Στη χορωδία προτάσεων για συρρίκνωση του πάρκου στο Ελληνικό και τη κτιριακή αξιοποίηση του παλιού αεροδρομίου συμβάλλουν και άλλα ηχηρά ονόματα, πρόθυμα να συνδράμουν στο μαγείρεμα του φιλέτου. Για παράδειγμα, ο Ελληνοαμερικανός αρχιτέκτοναςΚώστας Κονδύλης έλεγε το 2002: "Εγώ προτείνω το παλαιό αεροδρόμιο, το Ελληνικό, να γίνει το μελλοντικό κέντρο της νέας Αθήνας. Με μοντέρνα κτίρια, όχι ψηλότερα των δέκα ορόφων, και που ποτέ δεν θα κρύβουν την Ακρόπολη. Με κατοικίες, γραφεία, μαγαζιά, κοινούς χώρους διασκέδασης εκεί και μια μεγάλη Ολυμπιακή Πλατεία -έτσι να την ονομάσουμε-, με την αιώνια φλόγα να καίει, εκεί και το Central Park της Αθήνας, και η παραλιακή, όπως η Copa Cabana της Βραζιλίας".
Η ιδέα ξανασερβίρεται εννέα χρόνια αργότερα: "Φανταστείτε τι θα μπορούσε να γίνει αν εκεί λ.χ. φτιάχναμε μια μεικτή ζώνη πολυτελών κατοικιών, ενός εμπορικού κέντρου, συνεδριακού κέντρου, μιας μαρίνας για υπερπολυτελή σκάφη, μιας καταπληκτικής παραλίας λουομένων. Ο μη δομημένος χώρος θα ήταν ένα υπέροχο πάρκο. Αυτό το τμήμα της πόλης θα μπορούσε να θυμίζει τις Κάννες, αν σε όλα αυτά εμπλέκαμε και πολιτιστικές δράσεις, όπως η γαλλική πόλη που ταυτίστηκε με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Θα μπορούσε ακόμα και να γίνει η περιοχή αυτή κάτι σαν ένα ξεχωριστό κρατίδιο, όπως το Μόντε Κάρλο". Καθόλου περίεργο που το ορεκτικό φρεσκάρισμα των απόψεων του κ. Κονδύλη έγινε σε chic εστιατόριο με το ανάλογο γαρνίρισμα, όπως μας ενημερώνει λεπτομερώς η gourmet δημοσιογράφος. Ο πλούτος θέλει καλοπέραση, γι' αυτό και προηγούνται τα πολυτελή "κρατίδια" των ολίγων αντί για την πρασινάδα των πολλών.
Το ζήτημα του Ελληνικού είναι αρκετά πολυδιάστατο και ακανθώδες, πέρα από τα όρια ενός σύντομου άρθρου. Εδώ, ας τονιστεί μόνο ότι, σε όλα τα σχέδια που εμφανίζονται απανωτά, προωθείται η κατασκευή πανάκριβων κατοικιών μαζί με άλλες πλουμιστές εγκαταστάσεις προσανατολισμένες κυρίως -αν όχι αποκλειστικά- στα υψηλά εισοδήματα και στους ηδονοβλεψίες του lifestyle της ελίτ. Αυτή η κατεύθυνση αναπόφευκτα θα περιορίσει το δημόσιο χαρακτήρα της έκτασης, μετατρέποντας την στο άβατο γκέτο που ανέφερε ο πρωθυπουργός, το οποίο θα ελέγχεται με ιδιωτικούς φρουρούς και κάμερες, καθώς και μέρος από τα 56 χιλιόμετρα των περιφράξεων που υπάρχουν σήμερα. Ίσως να έφτασε η ώρα για περίφρακτα οικιστικά συγκροτήματα πλουσίων και στην Ελλάδα.
Σε μια περίοδο όπου το δημόσιο απαξιώνεται ως φτωχός και ανήμπορος συγγενής που πρέπει να ξεπουλήσει τα κοσμήματα της γιαγιάς στον πλούσιο θείο, το 'συντριπτικό' επιχείρημα για τη μετατροπή του Ελληνικού σε λούνα παρκ της ελίτ αντί για πάρκο των πολλών είναι η δυσπραγία των κρατικών οικονομικών. Ας δούμε εδώ μερικές εκτιμήσεις για το κόστος δημιουργίας του πάρκου:
Έχοντας ως παράδειγμα μια ανάλογη διαμόρφωση στο αεροδρόμιο Τέμπελχοφ του Βερολίνου, ο καθηγητής Νίκος Μπελαβίλας (επιστημονικός υπεύθυνος σχετικής μελέτης του ΕΜΠ) εκτιμά το κόστος σε 10-15 χιλιάδες ευρώ ανά στρέμμα. Στην άλλη άκρη, η απλόχερη εκτίμηση του κ. Πολλάλη ανέρχεται στις 100,000 ανά στρέμμα. Λίγο πιο φτηνή είναι η εκτίμηση με βάση τη μελέτη του ΟΡΣΑ/ΥΠΕΧΩΔΕ το 2007 με κόστος κάπου 76,000 ανά στρέμμα, η οποία κατά τον κ. Μπελαβίλα προέβλεπε "το ακριβότερο πάρκο του κόσμου".
Αν πάρουμε για ενδεικτική τιμή τις 43,000 (μέσος όρος 10 & 76 χιλιάδων) και υποθέτοντας ότι το νέο πάρκο έχει έκταση 5,000 στρέμματα, τότε το κόστος ενός τέτοιου πάρκου φθάνει τα 215 εκατομμύρια ευρώ. Όπως ακούμε ξανά και ξανά στο μασάζ της κοινής γνώμης, αυτό είναι ένα υπέρογκο ποσό που αδυνατεί να επενδύσει το δημόσιο, γι' αυτό και θα πρέπει να το αναλάβουν οι πρόθυμοι ιδιώτες.
Για να αντιληφθούμε πόσο δυσβάσταχτη είναι αυτή η δαπάνη για το φτωχό Ελληνικό κράτος, ας κάνουμε μια σύγκριση: Το κόστος ενός υποβρυχίου τύπου 214 σαν τα τέσσερα που έχει παραγγείλει η χώρα μας στη γερμανική Thyssen Krupp ανέρχεται σε 463 εκατομμύρια ευρώ. Με άλλα λόγια, μια πλούσια ανάπλαση ολόκληρης της έκτασης του Ελληνικού κοστίζει όσο το μισό 'Υ/Β Παπανικολής' (που έχει ασαφή σκοπιμότητα όπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής Κον-Μπεντίτ).
Με το άλλο μισό υποβρύχιο μπορεί να χρηματοδοτηθεί η πολύ ενδιαφέρουσα λύση του 'πράσινου βελονισμού' της Αθήνας με διάσπαρτους θύλακες βλάστησης, την οποία προτείνει ο κ. Μάνος όπως και άλλοι, παρακάμπτοντας το βεβιασμένο δίλημμα "ή το Ελληνικό θα γίνει πράσινο, ή η ξερή πόλη -όχι όμως και τα δύο". Σε αυτή τη λύση αξίζει πραγματικά να επανέλθουμε.
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΤΑΣΤΑΝΗ ---------------------------------------------------------------------
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ – ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΓΛΥΦΑΔΑΣ, στην ΕΚΔΗΛΩΣΗ – ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ που διοργάνωσε ο «ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ» - ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ στις 4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011 με θέμα «ΕΛΛΗΝΙΚΟ» ΟΧΙ ΣΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΓΗΣ – ΝΑΙ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ
Φίλες και φίλοι,
Βρισκόμαστε ακόμη μια φορά σήμερα εδώ σε έναν δημόσιο χώρο, σε μια δημόσια συζήτηση για να κουβεντιάσουμε την ανάγκη κατασκευής του Μητροπολιτικού Πάρκου υψηλού πρασίνου στο σύνολο του χώρου του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού.
Ένα παναττικό αίτημα που τίθεται χρόνια τώρα από συλλογικότητες, μαζικούς φορείς, δημοτικές αρχές, πολίτες και βέβαια όχι μόνο από τους κατοίκους των περιοχών γύρω από το χώρο του αεροδρομίου του Ελληνικού αλλά από τη μεγάλη πλειοψηφία των τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων που στοιβάζονται στην Αττική.
Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από την ομιλία του παλιού Δημάρχου του Δήμου Ελληνικού του Κώστα του Κορτζίδη, στον Άλιμο στις 10-12-1997. Είναι έντονα φανερό το πόσο ζωντανά και επίκαιρα ακούγονται αυτά τα λόγια και σήμερα.< Πιστεύουμε ακόμα ότι δεν αρκεί να θρηνούμε για την κατάντια της υδροκέφαλης Αθήνας. Μιας πόλης που έχει μετατραπεί σε καλοστημένη «φάκα» που παγιδεύει την ύλη και το πνεύμα μας. Πρέπει σήμερα να δράσουμε αποφασιστικά και δυναμικά για να σταματήσουμε τη συνέχιση της ολέθριας αυτής πολιτικής που στο όνομα της «ανάπτυξης» του «εκσυγχρονισμού» και του κέρδους προωθεί την εκποίηση της δημόσιας γης και περιουσίας, αγνοώντας το συμφέρον και τις πραγματικές ανάγκες του λαού της Αθήνας.> Σε μια Αθήνα που αναπτύχθηκε και κτίστηκε με τέτοιες πολεοδομικές στρεβλώσεις και μοναδικό κριτήριο την αντιπαροχή, σε μια Αθήνα όπου ο πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός είναι άγνωστες έννοιες και το μόνο που βάρυνε τις πολιτικές εκείνες, των αστικών κυβερνήσεων του ελληνικού κράτους, από τον ερχομό των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής, έπειτα των μετεμφυλιακών χρόνων και κατόπιν της δικτατορίας των συνταγματαρχών, τριών σταθμών της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αλλά και των μετέπειτα μεταπολιτευτικών χρόνων, έως και σήμερα, ήταν η εξυπηρέτηση και η ικανοποίηση μικρών και μεγάλων εργολαβικών και κατασκευαστικών συμφερόντων.
Η Αθήνα λοιπόν που έχει το μικρότερο ποσοστό αναλογίας πράσινο ανά κάτοικο 2 – 2,50% πράσινο / κάτοικο σε όλη την Ευρώπη και στις Βαλκανικές χώρες που περίπου είναι 10 -15% / ανά κάτοικο, δεν έχει άλλη ευκαιρία ζωής. Εμείς λέμε, να μην κτιστεί ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο τσιμέντο σε κανέναν από αυτούς τους ελάχιστους, ελεύθερους δημόσιους χώρους που έχουν απομείνει ακόμα στην Αττική: Ελαιώνας – Πάρκο Γουδί – Πάρκο Τρίτση – Χώρος Λιπάσματα Δραπετσώνας – Βίλλα Ζωγράφου – Πλατεία Ναβαρίνου – Πλατεία Κύπρου, Πατησίων – Βίλλα Δρακοπούλου – Μπαρουτάδικο – Πυρκάλ Υμηττού – Κτήμα Καμπά – Κτήμα Συγγρού – Αστέρια Γλυφάδας – Παραλιακό Μέτωπο Σαρωνικού και ο χώρος του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού και τόσοι άλλοι μικροί και μεγάλοι Δημόσιοι Ελεύθεροι χώροι που απειλούνται από την πολεοδομική βαρβαρότητα, την τσιμεντοποίηση και την εμπορευματοποίηση, με σκοπό βέβαια την κερδοσκοπία.
Η ιστορία της «ανάπτυξης» του χώρου του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού κρατάει εδώ και πολλά χρόνια. Η λεγόμενη αξιοποίηση του χώρου του Ελληνικού έχει ένα παρελθόν που ξεκινά από το 1976, όπου στο γνωστό «Σχέδιο Δοξιάδη» ο χώρος του, εμφανιζόταν σα χώρος κατοικίας. Από τότε μέχρι και σήμερα έχουν περάσει 35 χρόνια. Έχουν γίνει μελέτες και μελέτες, προτάσεις επί προτάσεων όπου ο πυρήνας όμως της λογικής τους ήταν το τσιμέντο και το τι οικονομικά οφέλη θα έχουν οι εθνικοί εργολάβοι κατασκευαστές, τα real estate, οι έμποροι γης και ακινήτων.
Το 1992 με το Νόμο 2052 στην τροποποίηση του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας (ΡΣΑ) θεσμοθετείται «η πολυκεντρική πόλη» η δημιουργία της οποίας όπως σημείωνε μεταξύ άλλων ήταν:
· Η δημιουργία νέων δυναμικών κέντρων σε αδόμητη γη.
· Η Αποσυμφόρηση των μητροπολιτικών κέντρων Αθήνας – Πειραιά
και σ’ αυτά τα πλαίσια ορίζονταν τέσσερα νέα κέντρα χωροταξικών υποενοτήτων Λεκανοπεδίου της Αττικής, στο Μαρούσι, στο Χαϊδάρι, στο Μενίδι και στο Ελληνικό (επί υπουργίας του κυρίου Λαλιώτη).
Το 1995 στο Νόμο 2338/95, για την κύρωση της σύμβασης του αεροδρομίου των Σπάτων, αναφέρεται πλέον για πρώτη φορά η δημιουργία «Μητροπολιτικής ζώνης πρασίνου» στο χώρο του Ελληνικού με την παύση λειτουργίας του Αεροδρομίου του Ελληνικού, όπου αρμόδιος για το σχεδιασμό είναι ο ΟΡΣΑ (ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδιου Αθήνας). Βάσει αυτού του Νόμου ο ΟΡΣΑ αναθέτει στο ΕΜΠ με υπεύθυνο τον καθηγητή κύριο Βασενχόβεν τη λεγόμενη εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού με εντολή στο μελετητή συγκεκριμένες κατευθύνσεις Πολιτισμού – Αθλητισμού και τμημάτων του χώρου για επιχειρηματική εκμετάλλευση.
Το 1999 ολοκληρώνεται η Β΄ Φάση του προγράμματος που αφορά τη διατύπωση των προτάσεών τους, που είναι:
· Σενάριο Συνεδριακού – Εκθεσιακού Κέντρου και Οργάνωσης Διεθνούς Έκθεσης (ΕΧΡΟ).
· Σενάριο Θεματικών Πάρκων Αναψυχής.
· Σενάριο Πάρκου Τεχνολογίας και Αεραθλητισμός.
Τα σενάρια βέβαια αυτά, εγκαταλείπονται στα συρτάρια τους, γιατί ήδη είχε γίνει η ανάληψη των ολυμπιακών αγώνων το 1997, του μεγάλου εθνικού οράματος της μίζας, της ντόπας και της τσιμεντοποίησης των ελεύθερων δημοσίων χώρων, και έπρεπε και το χώρο του Αεροδρομίου, του Αγίου Κοσμά αλλά κα της πρώην Αμερικάνικης Βάσης να τους εντάξουν στα επιχειρησιακά τους σχέδια με τον τεμαχισμό του χώρου.
Στα μέσα του 2000 αποφασίστηκε η ένταξη Ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο χώρο του Ελληνικού, και μετά την πιο πάνω απόφαση έγινε συμπληρωματική ανάθεση προγράμματος στο ΕΜΠ για τη σύνταξη Ρυθμιστικού Σχεδίου και κατευθύνσεων για την περιοχή Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων εντός Αεροδρομίου, την Παραλία Αγίου Κοσμά και την παράκτια Ζώνη μέχρι το Φλοίσβο.
Όλοι οι αρμόδιοι βέβαια τότε είχαν σπεύσει να δηλώσουν ότι οι εγκαταστάσεις θα είναι προσωρινές και το 2001 ο τότε πρωθυπουργός κύριος Σημίτης στα εγκαίνια για τη λειτουργία του νέου αεροδρομίου στα Σπάτα δηλώνει ότι «το παλιό αεροδρόμιο θα γίνει το μεγαλύτερο μητροπολιτικό Πάρκο της Ευρώπης».
Τον Απρίλιο του 2003 με ανακοίνωση τύπου του γραφείου του τότε πρωθυπουργού κύριου Σημίτη καθώς και με ανακοίνωση του ΥΠΕΧΩΔΕ το Δεκέμβρη του 2003, ανακοινώνετε διεθνής διαγωνισμός ιδεών, για την πολεοδομική ανάπτυξη του Ελληνικού, ο οποίος περιλάμβανε εκτός των άλλων και επιχειρηματικές δραστηριότητες με μικτές χρήσεις, οικιστική ανάπτυξη, εστιατόρια, καζίνο, αναψυκτήρια, συγκεκριμένα περίπου 1000 στρέμματα το 18% περί συνόλου, θα διέθεταν για αναπτυξιακές δραστηριότητες προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η κατασκευή του Πάρκου και η αναβάθμιση υποβαθμισμένων περιοχών του Λεκανοπεδίου.
Τότε βέβαια, τρεις μήνες αργότερα, στις 17 Φεβρουαρίου 2004, μιλώντας στην προεκλογική συγκέντρωση στην Αργυρούπολη ο Κώστας Καραμανλής που ήταν στην Αντιπολίτευση έλεγε τα εξής: «Πιστεύω πως όλοι συμφωνήσαμε μετά από εκτενή διάλογο που κάναμε με τους φορείς και με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ότι το Ελληνικό είναι μια από τις τελευταίες ευκαιρίες για την αύξηση του πράσινου στην πόλη. Δεν υπάρχει δίλημμα τσιμέντο ή πράσινο. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη και αυτονόητη. Δεσμευόμαστε ότι οι χώροι που απελευθερώθηκαν, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη δημιουργία πρότυπου πάρκου.»
Το 2007 τρία χρόνια μετά ο Κώστα Καραμανλής είναι πρωθυπουργός, και ο κύριος Σουφλιάς υπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ. Οι παλιές εξαγγελίες και διακηρύξεις για το πράσινο έχουν πεταχτεί στο καλάθι των σκουπιδιών, και οι πολιτικές που ακολουθούνται για τη δημόσια γη και δημόσια περιουσία είναι οι ίδιες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του κύριου Σημίτη, ότι τα πάντα αγοράζονται και πουλιούνται, ότι τα κέρδη της αγοράς είναι πάνω από τους ανθρώπους και την κοινωνία. Και ο κύριος Σουφλιάς έρχεται λοιπόν το 2007 και παρουσιάζει την πρότασή του για το χώρο του Αεροδρομίου του Ελληνικού που είναι ουσιαστικά η συνέχεια του Διαγωνισμού για το Ελληνικό που είχε γίνει επί κυβέρνησης Σημίτη: εμπορικά κέντρα, Mall, κατοικίες, μια νέα πόλη 8 -10 χιλιάδων, δηλαδή 25 χιλιάδες περίπου κάτοικοι και αντίστοιχος αριθμός αυτοκινήτων. Όπου τώρα όμως έχουν αλλάξει οι ρόλοι και στην εκδήλωση που διοργανώνει η ΤΕΔΚΝΑ στις 2 Φεβρουαρίου 2008, όπου Πρωθυπουργός είναι ο Κώστας Καραμανλής και αρχηγός Αντιπολίτευσης είναι ο κύριος Παπανδρέου, σ’ αυτήν την εκδήλωση λοιπόν με θέμα «Αττική και περιβάλλον», ο κύριος Παπανδρέου λέει: Το ΠΑΣΟΚ αναγνωρίζοντας την οριακή κατάσταση που επικρατεί ιδιαίτερα στο Λεκανοπέδιο θα προχωρήσει στη μετατροπή ολόκληρου του χώρου του Ελληνικού σε ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα της Ευρώπης με πράσινο και υποδομές που θα υποστηρίζουν το πάρκο».
Τον Ιούνιο του 2008, ο κύριος Σουφλιάς ανακοινώνει τα σχέδια της κυβέρνησης για το έργο «Νέοι Αυτοκινητόδρομοι Αττικής» όπου σ’ αυτές τις προτάσεις γίνονται ξανά φανερές οι προθέσεις τους να κατασκευάσουν έναν επιχειρηματικό εμπορικό πόλο στο χώρο του Αεροδρομίου του Ελληνικού και γι’ αυτό προτείνουν την κατασκευή 4 ανισόπεδων και υπόγειων κόμβων της επέκτασης της Αττικής οδού αφαιρώντας από αυτό που έχει μείνει ένα μεγάλο τμήμα του χώρου.
Και το 2009 πάντα πριν τις εκλογές ο κύριος Παπανδρέου θα επανέλθει για το Ελληνικό λέγοντας «το ξεπούλημα και των τελευταίων ελεύθερων χώρων που έχουν απομείνει στην πόλη μας αποτελεί μια εγκληματική πολιτική και όχι μια αναπτυξιακή πολιτική. Θα υποβαθμίσει την πόλη, θα υποβαθμίσει τις προοπτικές της».
Όμως όταν εκλέγεται πρωθυπουργός τα ξεχνάει όλα και συμπεριφέρεται σαν κοινός μεσίτης και εργολάβος που πουλάει τα οικόπεδά του για αντιπαροχή. Και φτάνουμε στο σήμερα, στη Μνημονιακή εποχή, (όπως λέμε εποχή των παγετώνων) στην εποχή που όλα τα σκεπάζει η φοβέρα, ο φόβος και τρόμος και με τη διαδικασία του fast tract, καταργώντας σύνταγμα, νόμους, Βουλή, Δικαιοσύνη, πολεοδομικούς και χωροταξικούς σχεδιασμούς. Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας, στα μέσα του Φεβρουαρίου του 2011 αποφασίζεται το ξεπούλημα του χώρου του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού στους επενδυτές του Κατάρ για να εξοικονομήσουν πέντε δισεκατομμύρια ευρώ από τα 50 του λεγόμενου προγράμματος αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας. Δημιουργεί την Ανώνυμη εταιρία «Ελληνικό Α.Ε.» και τα βγάζει όλα στο σφυρί.
Απέναντι όμως σ’ αυτή την κατάσταση, απέναντι σ’ αυτήν την επίθεση και τη λεηλασία της Δημόσιας γης τόσα χρόνια από τις 2 κυβερνήσεις του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού του Πασόκ και της Νέας Δημοκρατίας άρχισαν από τότε που ελευθερώθηκε ο χώρος, να οργανώνονται κινήματα και αντιστάσεις των κατοίκων που πάλευαν και αγωνίζονταν για Μητροπολιτικό Πάρκο υψηλού πρασίνου στο σύνολο του χώρου, χωρία καμία εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα, ελεύθερο στη χρήση του από όλους τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου της Αττικής.
Το 2003 δημιουργήθηκε η Συσπείρωση των Μαζικών Φορέων, Δημοτικών κινήσεων και συλλογικοτήτων γύρω από το χώρο του Αεροδρομίου που είχε σκοπό να υπερασπίσει τη Δημόσια περιουσία και συντονίσει τους αγώνες και τις προσπάθειες των κατοίκων για τη Δημιουργία του Πάρκου.
Στις 16 Μαρτίου του 2005 πραγματοποιείται στο χώρο, ημέρα παλλαϊκής κινητοποίησης με πολίτες, συλλόγους, μαζικούς φορείς και χιλιάδες μαθητές των σχολείων, απαιτώντας Μητροπολιτικό Πάρκο και ολοκληρώνουν την εκδήλωση με πορεία στους δρόμους του Ελληνικού.
Στις 22 Απριλίου 2004 πραγματοποιήθηκε ημερίδα συνάντηση στο Τεχνικό Επιμελητήριο με θέμα: Αεροδρόμιο Ελληνικού Μητροπολιτικό Πάρκο Πρασίνου.
Τον Ιανουάριο του 2008 οι τέσσερις Δήμοι της περιοχής τότε (Αλίμου Ελληνικού – Αργυρούπολης – Γλυφάδας) συντονίζουν τον αγώνα τους στην κοινή δράση και με τη στήριξη της Συσπείρωσης των Μαζικών Φορέων αλλά και του Παναττικού Δικτύου, διοργανώνουν εκδηλώσεις 2 ημερών, στο χώρο του Αεροδρομίου αναδεικνύοντας σε όλη την Αττική την ανάγκη δημιουργίας του πάρκου.
Όλα αυτά τα χρόνια ο επίμονος αγώνας των κατοίκων και των κινημάτων να αντισταθούν σ’ αυτά που σχεδιάζουν οι δύο κυβερνήσεις του Πασόκ και της Νέας Δημοκρατίας τους έχει φέρει σε δύσκολη θέση, τους έχει δημιουργήσει όντως ένα σοβαρό πρόβλημα, και αυτό πρέπει να συνεχιστεί.
Στη σημερινή πραγματικότητα όμως στην εποχή του μνημονίου και του ΔΝΤ σίγουρα ο αγώνας μας και οι προσπάθειές μας είναι πιο δύσκολες, σε εποχές τέτοιας οικονομικής κρίσης, ανεργίας και εξαθλίωσης του λαού μας τα ζητήματα του περιβάλλοντος τα ζητήματα της υπεράσπισης της δημόσιας γης πάνε να μπούνε σε δεύτερη μοίρα, ο κόσμος βάζει άλλες προτεραιότητες, εμείς όμως δεν πρέπει να το βάλουμε κάτω, και η σημερινή συνάντηση, καθώς επίσης και τόσες άλλες που έχουν γίνει σε γειτονιές της Αθήνας αλλά και αυτές που προγραμματίζονται εντάσσονται σ’ αυτή την προσπάθεια να συντονίσουμε τα βήματά μας και τις αντιστάσεις μας για να αποτρέψουμε αυτό το έγκλημα.
Ένα πλατύ, μεγάλο και ανοιχτό κίνημα μητροπολιτικής αντίστασης αναπτύσσεται σε όλη την Αττική. Η τοπική Αυτοδιοίκηση του Δήμου Ελληνικού και Αργυρούπολης αντιδρά έντονα. Έχει δημιουργηθεί παναττική επιτροπή αγώνα που υπερασπίζεται από 71 συνολικά φορείς εκ των οποίων 36 Δημοτικά σχήματα καθώς και εκατοντάδες μέλη 6 Δικτύων.
Τελειώνοντας να πω ότι ο αγώνας για την αποτροπή αυτής της καταστροφής αυτού του ξεπουλήματος δημόσιας περιουσίας, που πάει να γίνει στο Ελληνικό θα είναι η πρώτη ουσιαστικά ήττα της κυβέρνησης του Πασόκ, του Δ.Ν.Τ, της Τρόικας και του Μνημονίου.
-------------------------------------------------------------------------------
ΕΛΛΗΝΙΚΟ: «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ» ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΙ;
Πάνος Τότσικας, Πολεοδόμος
Εισήγηση στην δημόσια συζήτηση που οργάνωσε ο «Αντίλογος»- Ελεύθερος κοινωνικός χώρος Ηλιούπολης, στις 4/4/2011
Σύμφωνα με τα όσα έχουν ανακοινωθεί ή διαρρεύσει από κυβερνητικές πηγές, είναι έτοιμη η λίστα με τα πρώτα 30 ακίνητα του Δημοσίου προς «αξιοποίηση», μεταξύ των οποίων και το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού, για το οποίο απ’ ό,τι λέγεται θα διενεργηθεί διεθνής διαγωνισμός προκειμένου να εξασφαλισθεί το «δημόσιο συμφέρον» και η διαφάνεια στην επιλογή εταίρου ή αναδόχου. Για την διαδικασία αυτή εμφανίζονται να είναι σύμφωνοι και οι ενδιαφερόμενοι «επενδυτές» του Κατάρ.
Για την λεγόμενη «αξιοποίηση» του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, η «Διυπουργική Επιτροπή Αναδιαρθρώσεων και αποκρατικοποιήσεων» αποφάσισε την πρόσληψη (με άγνωστες αμοιβές), χρηματοοικονομικών συμβούλων (Citigroup, Tράπεζα Πειραιώς), ειδικού χρηματοοικονομικού συμβούλου (ΛΑΜΔΑ Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι), νομικού συμβούλου (Δικηγορική Εταιρεία Ζεμπέλης, Μαρκεζίνης, Λάμπρου& Συνεργάτες), τεχνικού συμβούλου (Barcelona Strategikal Urban Systems AIE), και διεθνούς νομικού συμβούλου.
Η λεγόμενη «αξιοποίηση» των ακινήτων του Δημοσίου, εντάσσεται στο πρόγραμμα των «αποκρατικοποιήσεων», που σημαίνει , παραχώρηση της περιουσίας του Δημοσίου σε ιδιώτες για μακροχρόνια εκμετάλλευση, με στόχο την άντληση 15 δισ. ευρώ την περίοδο 2011-2013, από τα 50 δισ ευρώ που προβλέπονται συνολικά στο «Μνημόνιο» που υπέγραψε η κυβέρνηση με την τρόϊκα. Για την φετινή χρονιά, αναμένονται ελάχιστα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις .
Αξίζει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με το υπουργό οικονομικών Δ. Παπακωνσταντίνου (22.3.2011), « …για κάθε 20 δις ευρώ μείωση του χρέους ετησίως, το κράτος, γλυτώνει 1 δίσ ευρώ σε τόκους…»
Οπότε τίθεται ευλόγως το ερώτημα: Αξίζει να ξεπουληθεί το Ελληνικό, ας πούμε για 20 δις, προκειμένου να πληρώσουμε σε κάποιους οφειλέτες, τους τόκους που μας ζητούν για 1 χρόνο; Και μετά τι θα γίνει; Τι άλλο θα πρέπει να πουλήσουμε, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος υπολογίζεται σε άνω των 350 δις ;.
Μήπως, θα μπορούσαμε τα επόμενα 50 χρόνια να «αξιοποιήσουμε» διαφορετικά τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και χωρίς να πληρώσουμε υπέρογκες αμοιβές σε χρηματοοικονομικούς, νομικούς και τεχνικούς συμβούλους, οι οποίες θα καταλήξουν, ως «προμήθεια», στις τσέπες των κυβερνητικών παραγόντων που «ανέθεσαν» την δουλειά ( όπως συνέβη με την Ζήμενς, με τα υποβρύχια κλπ.);
Η μελέτη του ΕΜΠ
Είναι γνωστό ότι, για μια διαφορετική «αξιοποίηση» του χώρου του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, έχει ήδη εκπονηθεί μια μελέτη από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ , με ανάθεση από τους όμορους Δήμους Ελληνικού-Αργυρούπολης, Αλίμου και Γλυφάδας καθώς και την ΤΕΔΚΝΑ. Η μελέτη αυτή κινείται στην κατεύθυνση της μη περαιτέρω δόμησης των χώρων που παρέμειναν μέχρι σήμερα αδόμητοι και της μετατροπής τους σε Πάρκο υψηλού πράσινου. Επίσης, προτείνει την ένταξη υφιστάμενων αθλητικών και πολιτιστικών εγκαταστάσεων σε ένα πολυλειτουργικό σύνολο και την επανάχρηση κάποιων κτιριακών εγκαταστάσεων οι οποίες έχουν εγκαταληφθεί μετά την απομάκρυνση του αεροδρομίου.
Η μελέτη του ΕΜΠ είναι ρεαλιστική και μέσω αυτής απορρίπτονται οι αστήρικτοι ισχυρισμοί κάποιων ανευθυνοϋπεύθυνων για « υψηλό κόστος συντήρησης του Πάρκου». Αποδεικνύεται επίσης ότι μπορούν να υπάρξουν επαρκή έσοδα που να καλύπτουν τις απαιτήσεις της λειτουργίας του Πάρκου και να εξασφαλισθεί ένας σημαντικός αριθμός θέσεων εργασίας. Ακόμη, γίνεται πλέον σαφές ότι ένα Μητροπολιτικό Πάρκο πολλαπλών χρήσεων στο Ελληνικό, μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου του Σαρωνικού, αναβαθμίζοντας παράλληλα και την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων κατοίκων του λεκανοπεδίου της Αθήνας.
Μητροπολιτικό Πάρκο πράσινου και πολλαπλών χρήσεων ή ιδιωτικοποίηση και δόμηση του χώρου ;
Το ζήτημα λοιπόν που τίθεται είναι: «Αξιοποίηση» του Ελληνικού, ναι, αλλά για ποιόν και για τι; Για να επωφεληθούν κάποιοι κερδοσκόποι «επενδυτές», κάποια «κοράκια» που ποντάρουν στη δύσκολη κατάσταση που έφεραν την χώρα μας οι εγκληματικές πολιτικές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, ή για να επωφεληθούν οι άνθρωποι που κατοικούν σ’ αυτή την πόλη των 5.000.000 κατοίκων, στην οποία υπάρχει έλλειμμα βασικών υποδομών, και βεβαίως τεράστιο έλλειμμα ελεύθερων και δημόσιων χώρων πράσινου. Γιατί σήμερα, εδώ που φτάσαμε, οι ελεύθεροι , δημόσιοι χώροι πράσινου θα πρέπει να θεωρούνται βασικό στοιχείο κοινωνικού εξοπλισμού μιας μεγαλούπολης, ίσης αξίας με τις εγκαταστάσεις εκπαίδευσης, υγείας κλπ.
Αντ’ αυτού , στο Ελληνικό , στην παραλία του Αγίου Κοσμά, θέλουν να χτίσουν κι’ άλλο. Θέλουν να χτίσουν τουριστικές και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις για λίγους, με υψηλά εισοδήματα, θέλουν να φτιάξουν κι’ άλλες μαρίνες, θέλουν να χτίσουν και νέα εμπορικά κέντρα και νέους χώρους δήθεν «ψυχαγωγίας» για τους μικρομεσαίους. Και βέβαια, θέλουν να χτίσουν κατοικίες, διαμερίσματα πολυτελείας, παραχωρώντας οριζόντιες ιδιοκτησίες σε έλληνες και ξένους.
Όλα αυτά σημαίνουν χιλιάδες νέους τόνους τσιμέντου. Όλα αυτά σημαίνουν συνολική δόμηση, πάνω από ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα , για το σύνολο μιας έκτασης 6.300 περίπου στρεμμάτων. Όλα αυτά σημαίνουν πώς θα πρέπει πρώτα να περάσουν τα σχέδια του κυρίου Παμπούκη περί επαναφοράς του «θεσμού επιφανείας». Ποιος θα επενδύσει τα χρήματά του αν δεν του ανήκει η γη ; Ποιος θα δεχτεί την εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων που θα κατασκευάσει, χωρίς αποικιοκρατικού τύπου εγγυήσεις ;
Συνεπώς ο κ. Παμπούκης και οι συν αυτώ ή αυταπατώνται ή μας κοροϊδεύουν. Όπως μας κοροϊδεύουν, όταν μιλάνε για 35.000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας που θα προκύψουν από τα «έργα» και τις εγκαταστάσεις που θα γίνουν στο χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Όπως μας κοροϊδεύουν όταν αρχικά μιλάνε για ένα Πάρκο όπως το Central Park της Νέας Υόρκης, και στην συνέχεια για ένα Πάρκο τρείς φορές μικρότερο , όπως το Hyde Park του Λονδίνου…
Για μια άλλη «αξιοποίηση» του Ελληνικού
Απέναντι στα σχέδια των κερδοσκόπων, που οδηγούν ασφαλώς στο ξεπούλημα της δημόσιας γης, και με βάση την συνολική πρόταση του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ, διατυπώνονται εναλλακτικά σχέδια και προτάσεις που οδηγούν σε μια πραγματική και ουσιαστική «αξιοποίηση» του χώρου του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού προς όφελος εκατομμυρίων κατοίκων της Αττικής.
Οι προτάσεις αυτές συνοψίζονται στην διατήρηση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα του χώρου μέσα από δραστηριότητες παραγωγικού χαρακτήρα, από συλλογικότητες πολιτών, συνεταιρισμούς κλπ.
Η «Πρωτοβουλία για έναν αυτοδιαχειριζόμενο αγρό στο Ελληνικό», προωθεί ήδη την λειτουργία ενός ή περισσότερων συλλογικών αγρών σε επιλεγμένες περιοχές, οι οποίοι , πέραν του εκπαιδευτικού – παιδαγωγικού χαρακτήρα τους, θα παρέχουν την δυνατότητα σε συλλογικότητες κατοίκων να ασχοληθούν με την γη και να καλλιεργήσουν ομαδικά, επιλεγμένα είδη διατροφής. Η όλη δραστηριότητα θα μπορούσε να ενταχτεί στα πλαίσια ενός προγράμματος «Κοινωνικής Οικονομίας», συμβάλλοντας στην αύξηση του εισοδήματος όσων συμμετέχουν σ’ αυτό.
Εξ’ άλλου, στα πλαίσια του Μητροπολιτικού Πάρκου υψηλού πράσινου στο Ελληνικό, θα μπορούσαν να ενταχθούν και παραγωγικές δραστηριότητες συνεταιρισμένων καλλιτεχνών – βιοτεχνών, οι οποίοι μπορεί να οικειοποιηθούν και να μετατρέψουν σε εργασιακούς και εκθεσιακούς χώρους μια σειρά υφιστάμενα παλιά κτίρια.
Προφανώς, μπορεί να υπάρξουν και άλλες προτάσεις που να εξασφαλίζουν ένα σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας σε αυτοαπασχολούμενους πολίτες , οι οποίοι σήμερα είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται .
Επισημαίνεται ότι και από την μελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ, έχουν διατυπωθεί μια σειρά εναλλακτικές προτάσεις που αφορούν την δυνατότητα μεταφοράς στον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού μιας σειράς χρήσεων, όπως π. χ οι εγκαταστάσεις της Γυμναστικής Ακαδημίας που σήμερα βρίσκονται στην περιοχή του Δήμου Δάφνης-Υμηττού. Στην περίπτωση αυτή, η δημιουργία ενός εκτεταμένου ελεύθερου-δημόσιου χώρου πράσινου στην καρδιά αυτής της πυκνοδομημένης περιοχής του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας, που να περιλαμβάνει και τον γειτονικό χώρο της ΠΥΡΚΑΛ, θα δώσει ασφαλώς μιαν μεγάλη «ανάσα» στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής .
Τελειώνοντας, τίθεται από κάποιους καλοπροαίρετα το ερώτημα: καλά όλα αυτά, αλλά εδώ που φτάσαμε, με την χώρα κολλημένη στον τοίχο, που θα βρεθούν τα χρήματα που απαιτούνται για να πληρωθούν άμεσα τα χρέη και οι τόκοι από τα χρέη που δημιούργησαν τα προηγούμενα χρόνια οι πολιτικές όσων βρίσκονταν στην εξουσία;
Η απάντηση είναι η εξής: Χρήματα, όντως, υπάρχουν, όπως διακήρυσσε προεκλογικά και ο σημερινός πρωθυπουργός. Μόνο που βρίσκονται στις τσέπες ή καλύτερα στους ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς αυτών που διαχειρίστηκαν την εξουσία τα τελευταία χρόνια. Ας τα αναζητήσουν εκεί και αν δεν τα βρουν, ας τα αναζητήσουν στα ακίνητα μεγάλης αξίας που έχουν αποκτήσει κάποιοι πρώην υπουργοί, που πριν γίνουν υπουργοί, ήταν πάμφτωχοι.
Ακόμη, ας τα αναζητήσουν σε κάποιους « έχοντες και κατέχοντες», στα ακίνητα της εκκλησίας, την περιουσία της οποίας εξακολουθούν να μην φορολογούν. Aς τα αναζητήσουν σ’ αυτούς που πλούτισαν από τα έργα της Ολυμπιάδας. Ας φορολογήσουν επιτέλους αυτούς που όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν πλήρωναν φόρους, ας φορολογήσουν τις τράπεζες που τα προηγούμενα χρόνια έκαναν απίστευτα κέρδη. Και ας αφήσουν ήσυχο το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού και την εν γένει δημόσια περιουσία. Ας αναζητήσουν την λύση για την τραγική σημερινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση, στον λογιστικό έλεγχο του χρέους που έχει προκύψει μέσα από αδιαφανείς διαδικασίες, στην αναδιάρθρωση του χρέους, στην καταγγελία του «Μνημόνιου», στην αλλαγή της πορείας που σήμερα ακολουθείται.
Η δημόσια περιουσία, ανήκει στον ελληνικό λαό, στις επόμενες γενιές και όχι στους όποιους σημερινούς κυβερνητικούς παράγοντες και χρηματοοικονομικούς συμβούλους. Το Ελληνικό, δεν «αξιοποιείται», έχει ήδη μιαν ανεκτίμητη αξία για τους κατοίκους της Αττικής, δεν τεμαχίζεται , δεν παραχωρείται σε κανέναν ιδιώτη για εκμετάλλευση. Ας το αντιληφθούν όλοι όσοι δεν το έχουν ακόμη αντιληφθεί.
«Σέντραλ Παρκ», ή μήπως... μεζονέτες;
Της Ηλέκτρας Κλείτσα από την ιστοσελίδα www.xekinima.org
Σχεδόν ένα μήνα μετά τις προτροπές της τρόικας προς την ελληνική κυβέρνηση να πουλήσει τμήμα της δημόσιας περιουσίας, ανάμεσα στο οποίο και την έκταση του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο χρέος, ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης, επέστρεψε από το Κατάρ, όπου σύμφωνα με τις δηλώσεις του «βολιδοσκόπησε τις προθέσεις των ενδεχόμενων επενδυτών».«Δε θα πουλήσουμε, θα… αξιοποιήσουμε»
Η κυβέρνηση ωστόσο, επιμένει ότι δεν υπάρχει θέμα πώλησης τμημάτων της δημόσιας περιουσίας. Φρόντισε μάλιστα για λίγες μέρες μετά τις ανακοινώσεις του ΔΝΤ να παραστήσει τη «θιγμένη», στέλνοντας επιστολές διαμαρτυρίας για την πρωτοφανή παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας.Στην πραγματικότητα βέβαια, είχε ήδη αποφασίσει να «αξιοποιήσει» το Ελληνικό, αποσκοπώντας στα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη για τους επενδυτές που προσπαθεί να προσελκύσει. Τα σχέδια της κυβέρνησης για το χώρο του πρώην αεροδρομίου είχαν ήδη ανακοινωθεί λίγες μέρες πριν τη συνέντευξη του εκπροσώπου της τρόικας, Σ. Ντερούζ στο «Βήμα της Κυριακής», στην οποία πρότεινε την πώληση του Ελληνικού της ΔΕΗ, ακόμη και παραλιών για να ενισχυθεί ο τουρισμός (13/2/11).
Χωρίς «γραφειοκρατικές χρονοτριβές»...
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τον υπουργό Επικρατείας, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αν τα έργα που προβλέπονται για το Ελληνικό θα προχωρήσουν με διαγωνισμό ή με διακρατική συμφωνία.«Το θέμα του διαγωνισμού δεν έχει κλείσει. Γιατί άλλο η ουσιαστική διαφάνεια και άλλο η γραφειοκρατία της διαφάνειας, με διαγωνισμούς που τελειώνουν μετά από 7 χρόνια».
Επτά χρόνια είναι πάρα πολλά για την κυβέρνηση. Θα προτιμούσε να ξεμπερδεύει με αυτή την ιστορία μέσα σε μερικούς μήνες, που είναι το διάστημα μέσα στο οποίο αναμένεται να συσταθεί η εταιρία «Ελληνικό ΑΕ» που θα αναλάβει τη διαχείριση της έκτασης. Από εκεί και πέρα, η υλοποίησή του σχεδίου θα ξεκινήσει με τη διαδικασία του fast track (δηλαδή ταχύτατα).
...και τους επενδυτές χορτάτους...
Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ανακοινώσεις, η νέα μορφή του χώρου του πρώην αεροδρομίου θα βασιστεί στο σχέδιο του αρχιτέκτονα Χοσέ Αθεμπίγιο, το οποίο περιλαμβάνει προτάσεις για«…ήπια οικιστική ανάπτυξη, μεγάλες ζώνες πρασίνου, την υπογειοποίηση της παραλιακής λεωφόρου, την κατασκευή μαρινών, ξενοδοχειακών συγκροτημάτων ή πανεπιστημιακών χώρων, καθώς και για τη δημιουργία σύγχρονων κέντρων για την προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας». (Έθνος 10/2/2011)
Βέβαια οι προτάσεις για «ήπια οικιστική ανάπτυξη» δεν είναι απλά «ιδέες» υπό διαπραγμάτευση, αλλά το μόνο από τα παραπάνω που δε θα παραλείψουν να υλοποιήσουνε, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να έρθουν οι επενδυτές από το Κατάρ και να διαθέσουν τα κεφάλαιά τους για να χτίσουν... «πανεπιστήμια» και «σύγχρονα κέντρα για την προώθηση της έρευνας». Προφανώς θα πρέπει με κάποιον τρόπο να βγάλουν κέρδη και τα ξενοδοχεία είναι αρκετά καταλληλότερα από τα πανεπιστήμια για αυτό το σκοπό. Επιπλέον, ανάμεσα στα σχέδια είναι και η διατήρηση όσων από τα ολυμπιακά ακίνητα «ταιριάζουν» (...)με το συνολικό πλάνο του αρχιτέκτονα.
Και το πάρκο;
Ωστόσο… κανένας λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει, αφού η κυβέρνηση διαβεβαιώνει, ότι δίπλα σε όλο αυτό το οικοδομικό όργιο που σχεδιάζουν για το Ελληνικό, θα υπάρχει και χώρος για να κατασκευαστεί και… μητροπολιτικό πάρκο! Και μάλιστα δε θα είναι ένα απλό παρκάκι, αλλά θα έχει περίπου την έκταση του Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης.Βέβαια, η κοινή λογική λέει ότι δεν μπορείς να έχεις και μητροπολιτικό πάρκο και ταυτόχρονα να «προσελκύσεις επενδυτές» που θα έρθουν για να κατασκευάσουν όλα τα παραπάνω και να βγάλουν κέρδη από αυτά. Όπως δήλωσε και ο δήμαρχος Ελληνικού - Αργυρούπολης, Χρήστος Κορτζίδης,
«Οι προτάσεις για δημιουργία πάρκου σε συνδυασμό με χώρο επενδύσεων γίνονται για να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις. Προσπαθούν να βρουν δικαιολογία για να δώσουν το χώρο για αντιπαροχή, απλώς προσπαθούν να προσθέσουν και λίγο πράσινο για να πουν ότι κάνουν πάρκο».
Όσο για το πάρκο αντίστοιχης έκτασης με αυτή του Σέντραλ Παρκ, ακούγεται περισσότερο σαν κακόγουστο ανέκδοτο. Η έκταση του Σέντραλ Παρκ είναι περίπου 3.500 στρέμματα, ενώ το σύνολο της έκτασης του Ελληνικού είναι 5.300 στρέμματα.
Αν λοιπόν έχουμε ένα «Σέντραλ Παρκ» στο Ελληνικό, η έκταση που θα έχει απομείνει για να κατασκευάσουν οι φιλάνθρωποι επενδυτές τα ... «πανεπιστήμια», τα «ερευνητικά» κέντρα, την ήπια «οικιστική ανάπτυξη», τα εμπορικά κέντρα κοκ, είναι 1.800 στρέμματα. Μάλλον δύσκολα τα πράγματα... Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μόνο η έκταση της Πανεπιστημιούπολης της Πάτρας είναι 4.500 στρέμματα, από τα οποία περίπου τα μισά καλύπτονται από πράσινο, ενώ τα υπόλοιπα εξυπηρετούν ανάγκες του πανεπιστημίου (χώροι διδασκαλίας, διοικητικά κτίρια, φοιτητικές εστίες, νοσοκομείο, βιολογικός καθαρισμός κλπ)![i] Εδώ μπορούμε να αρχίσουμε να ανησυχούμε... οι επενδυτές, υποψιαζόμαστε, μάλλον θα προτιμήσουν τα ξενοδοχεία και τις μεζονέτες αντί του πρασίνου. Οπότε, αντί για Σέντραλ Παρκ των 3.500 στρεμμάτων το πιο πιθανό είναι πως θα περισσέψει κανα παρκάκι των 350 στρεμμάτων.
Για το καλό μας...
Η κυβέρνηση δηλώνει ότι η «αξιοποίηση» του Ελληνικού «θα δημιουργήσει 35.000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας και μπορεί να αποτελέσει την πύλη για προσέλκυση και άλλων επενδύσεων...» (Ναυτεμπορική, 25/2/2011).Με την ειλικρίνεια που χαρακτηρίζει την κυβέρνηση (κι όχι μόνο αυτή την κυβέρνηση...) από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της αλλά και κι από πριν, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, δεν δικαιούται κανείς να αμφιβάλλει για την ακρίβεια αυτών των προβλέψεων... 35.000 θέσεις εργασίας υπόσχονται, έτσι απλά και μάλιστα.. σημειώστε το αυτό, μόνιμες (όταν καταργούν τη μονιμότητα παντού, ακόμα και στο δημόσιο)!!
Στην πραγματικότητα προσπαθούν να μειώσουν τις αντιδράσεις για την τσιμεντοποίηση ενός ακόμη δημόσιου χώρου, (που εδώ και χρόνια η τοπική κοινωνία και το περιβαλλοντικό κίνημα διεκδικούν να μετατραπεί σε μητροπολιτικό πάρκο), πετώντας το «τυράκι» των νέων θέσεων εργασίας.
Το πραγματικό «πρόβλημα» της κυβέρνησης δεν είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλά το αν η έκταση του Ελληνικού θα αποφέρει γρήγορα, μεγάλα κέρδη σε σχέση με το κόστος «αξιοποίησης». Γιατί ένα μητροπολιτικό πάρκο, μπορεί επίσης να δημιουργεί θέσεις εργασίας, αλλά είναι δυνατό οι βελανιδιές και τα πλατάνια να βγάλουν τα κέρδη που βγάζουν τα ξενοδοχεία, οι μεζονέτες και τα εμπορικά κέντρα;
Αρκεί ένα Σέντραλ Παρκ για την Αττική;
«Στο Λονδίνο, η συνολική έκταση των πάρκων της πόλης ανέρχεται σε 60.000 στρ. Δηλαδή δώδεκα φορές η έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Εξ’ αυτών το γνωστό Hyde Park, είναι ένα από τα πιο μικρά, με έκταση 1.420 στρ. Με μία διαφορά! Τόσο αυτό όσο και ένα άλλο διάσημο πάρκο, το Central Park της Νέας Υόρκης με έκταση 3.372 στρ., βρίσκονται στο κέντρο της πόλης. Αντιστοιχούν δηλαδή ως προς τη θέση στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας, μόνο που ο Εθνικός Κήπος έχει έκταση μόλις 158 στρ. ή 288 μαζί με το Ζάππειο.Η Αθήνα βάσει του ρυθμιστικού σχεδίου της, θα μπορούσε και θα έπρεπε να εξασφαλίσει περισσότερα από 10.000 στρ. πρασίνων χώρων αξιοποιώντας τις δημόσιες εκτάσεις της. Αυτό δεν έχει συμβεί. Οι ελεύθερες εκτάσεις δομήθηκαν από το Δημόσιο και από τον ιδιωτικό τομέα ή εγκαταλείφθηκαν.
Η περιβαλλοντική καταστροφή που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές του 2007 στην Αττική πρέπει να οδηγήσει σε άμεση αναθεώρηση της στρατηγικής για το περιβάλλον στο Λεκανοπέδιο.
Η δημιουργία ενός ενιαίου, ελεύθερου από ρύπανση, με υψηλό πράσινο και χωρίς δόμηση, Μητροπολιτικού Πάρκου στο Ελληνικό είναι ένας ρεαλιστικός στόχος για την ανάκτηση τμήματος του χαμένου πράσινου της Αθήνας». [ii]
[i] «Μελέτη αναθεώρησης ρυθμιστικού σχεδίου της πανεπιστημιούπολης», Πάτρα, Μάιος 2010
[ii] Αποσπάσματα από το άρθρο «Μύθοι και πραγματικότητες για το μητροπολιτικό πάρκο Ελληνικού» του επίκουρου καθηγητή του ΕΜΠ Ν. Μπελαβίλα, που δημοσιεύτηκε στην Αυγή της Κυριακής στις 20/1/2008).
................................................................................................................
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟΥ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
Σημαντικό οικολογικό και αναπτυξιακό έργο για όλη την Αττική
της Ελένης Πορτάλιου
Ο χώρος του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού, εμβαδού 6.264 στρεμ. (5.287στρεμ. αεροδρομίου και 977 στρεμ. παραλίας), με 480 κτίρια, από τα οποία 241 (74,6 % της υπάρχουσας δόμησης) μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε αθλητικές/ πολιτιστικές/κοινωνικές χρήσεις, προσφέρει τη δυνατότητα ενός σημαντικού, φτηνού, οικολογικού και αναπτυξιακού έργου για όλη την Αττική.
ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
• Μεγάλη οικολογική αξία που προσμετρά θετικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης στην Αττική
Οι ελεύθεροι χώροι (πάνω από 50 στρεμ. με πράσινο, αδόμητες εκτάσεις, ορισμένες κτιριακές εγκαταστάσεις) είναι σήμερα 3,84 τ.μ./κάτοικο, αφού για τις ολυμπιακές χρήσεις εξαντλήθηκαν 1,23 τ.μ./κάτοικο. Εξ αυτών μόλις 2,15 τ.μ./κάτοικο είναι αμιγώς πράσινο. Το αεροδρόμιο του Ελληνικού μπορεί να προσθέσει 1,98 τ.μ. ελεύθερων και κυρίως πράσινων χώρων ανά κάτοικο του λεκανοπεδίου. Επίσης, η παράκτια ζώνη 3 χλμ. μπορεί να αποδοθεί ως δημόσια πλαζ, που ανοίγει το Μητροπολιτικό Πάρκο στη θάλασσα.
Η παραλιακή ζώνη του Σαρωνικού είναι ήδη κορεσμένη οικιστικά και οι προσβάσεις των εκατομμυρίων κατοίκων του λεκανοπεδίου στη θάλασσα πολύ περιορισμένες.
Ας φανταστούμε τι θα συμβεί εάν στην έκταση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού εφαρμοστούν τα σχέδια που προωθεί η κυβέρνηση με το Κατάρ, εν αγνοία οποιουδήποτε αρμόδιου φορέα. Θα εγκατασταθεί εκεί μια νέα πόλη με κτίρια γραφείων, malls, ξενοδοχεία, καζίνο, υπερμεγέθεις πόλους μαζικής αναψυχής και όλα τα υπουργεία, δηλαδή με λειτουργίες που θα δημιουργήσουν κυκλοφοριακή συμφόρηση. Πρόκειται για μια ωρολογιακή βόμβα περιβαλλοντικής καταστροφής για τους παραλιακούς δήμους, την παραλιακή ζώνη του Σαρωνικού και το σύνολο της Αττικής. Η έκταση του Ελληνικού θα παραχωρηθεί για δεκάδες χρόνια, στην ουσία θα πωληθεί και το ελληνικό κράτος δεν θα έχει αρμοδιότητα στη διαχείρισή της.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι η άποψη περί πώλησης και εμπορικής αξιοποίησης μέρους της έκτασης του Μητροπολιτικού Πάρκου ώστε ν’ αγοραστούν μικρότερες εκτάσεις γης σε κορεσμένες περιοχές, δεν είναι περιβαλλοντικά ορθή γιατί μόνο μια μεγάλη έκταση λειτουργεί δραστικά απέναντι στην οικολογική κρίση και την κλιματική αλλαγή. Εξ άλλου, υπάρχουν φτηνές λύσεις, με μαζικές φυτεύσεις στον αστικό ιστό, που απαντούν στην ανάγκη αύξησης του τοπικού πράσινου. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση δεν συζητά με το Κατάρ αυτή την εκδοχή.
• Σημαντική αναπτυξιακή συμβολή στη σημερινή περίοδο ύφεσης, με παραγόμενη αξία που θα διανεμηθεί σε πλήθος μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες προσφέρουν αντίστοιχες θέσεις εργασίας.
Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης για τους χιλιάδες επισκέπτες της Αθήνας, που συνιστά, λόγω της αρχαιολογικής της σημασίας, σημαντικό τουριστικό προορισμό. Η ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού διαθέτει αξιόλογες, σύγχρονες ξενοδοχειακές υποδομές, η λειτουργία των οποίων μπορεί να πολλαπλασιαστεί με αύξηση της παραμονής των επισκεπτών, αν οι ακτές αναπλαστούν και γίνουν περισσότερο προσβάσιμες. Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού αποτελεί ένα πράσινο και θαλάσσιο, αθλητικό και πολιτιστικό κέντρο Αττικής εμβέλειας, που στηρίζει αυτή την προοπτική. Δημιουργεί πραγματική πράσινη ανάπτυξη υπέρ των επιχειρήσεων τουρισμού και συγκροτεί, μαζί με τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, ένα δίκτυο περιβαλλοντικά και πολιτιστικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών διακοπών.
Αντίθετα, η εκχώρηση του Ελληνικού στο Κατάρ με αποικιοκρατικούς όρους και εν κρυπτώ διαδικασίες fast track, ευνοεί μόνο τους εμίρηδες μεγαλοεπιχειρηματίες εκποιώντας δημόσια γη και θάλασσα και καταστρέφοντας το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον. Όχι μόνο δεν θα ωφεληθούν οι μικρές παραγωγικές και εμπορικές μονάδες και οι εργαζόμενοι αλλά, αντίθετα, θα συμπιεστούν ακόμη περισσότερο οι υπάρχουσες τοπικές αγορές και οι μικρές επιχειρήσεις.
• Διατήρηση της δημόσιας κτίσης, αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Διέξοδος στη θάλασσα και ψυχαγωγία για τις εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους της Αττικής.
Η ύπαρξη του τραμ, η επέκταση του μετρό και η δημιουργία ποδηλατικού δικτύου επιτρέπουν την εύκολη και οικολογικά αποδεκτή πρόσβαση των Αθηναίων στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού και στις γύρω ακτές, εφ’ όσον αυτές απελευθερωθούν από τα παράνομα κτίσματα. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο για τον λαό της Αττικής, που δεν επιβαρύνει το περιβάλλον, αντίθετα θ’ αναβαθμίζει την καθημερινή ζωή, ιδιαίτερα τους θερμούς μήνες.
ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΦΤΗΝΟ ΕΡΓΟ
Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού είναι ένα έργο πολύ χαμηλού κόστους. Πρόσφατα Διεθνή Παραδείγματα το επιβεβαιώνουν.
Οι τιμές σε έργα πρασίνου και αστικών διαμορφώσεων, εκθεσιακών περίπτερων και αναπλάσεων για το πρώην Tempelhof Airport του Βερολίνου ανέρχεται σε 16.000 €/στρέμμα (συνολικός προϋπολογισμός 60.000.000 € για 3.800 στρέμματα) ενώ οι αντίστοιχες πολύ πιο ήπιες επεμβάσεις στο Maurice Rose Airfield της Φρανκφούρτης, οι οποίες τιμήθηκαν με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Τοπίου της Γερμανίας το 2005, κόστισαν 4.500 €/στρέμμα. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων εκτιμά σε 8.300 € / στρεμ. τη φύτευση με υψηλά δένδρα και θάμνους.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το Μητροπολιτικό Πάρκο θα δημιουργηθεί σε βάθος χρόνου και πάνω στην αρχή : αφήνουμε τη φύση να επενεργήσει. Σύμφωνα με την ερευνητική πρόταση του ΕΑΠ, ΕΜΠ, στην πρώτη φάση θα αποδοθούν σε δημόσια χρήση πάρκου το νότιο τμήμα 1.705 στρεμ., ο Ολυμπιακός Πόλος 1.801 στρεμ. και σταδιακά τα υπόλοιπα μέχρι τα 5.287 στρεμ., που σημαίνει όχι άμεση εκταμίευση του συνολικού απαιτούμενου ποσού, το οποίο μπορεί να κυμαίνεται από 25 – 100 εκατ. ευρώ ανάλογα με οικονομικότερες ή λιγότερο οικονομικές λύσεις. Σε κάθε περίπτωση ένα ποσό εκκίνησης 50 εκατ. ευρώ επαρκεί. Όσον αφορά το λειτουργικό κόστος, αυτό σαφώς συνδέεται με τον βαθμό ηπιότητας των εγκαταστάσεων και σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα μπορεί να περιοριστεί σε 5 – 10 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
Πρέπει να επισημανθεί ότι οι σημερινές κτιριακές εγκαταστάσεις αποτελούν ένα σημαντικό και προσοδοφόρο κτιριακό απόθεμα, που μπορεί να παραλάβει δημόσιες και δημοτικές, αθλητικές/πολιτιστικές/κοινωνικές χρήσεις αλλά και ένα τμήμα του να δοθεί για ενοικίαση σε ιδιώτες, σύμφωνα με τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού μπορεί ν’ αυτοχρηματοδοτείται ως προς το λειτουργικό του κόστος.
Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού αποτελεί ζωτική ανάγκη των κατοίκων της Αττικής. Η δημιουργία του σημαίνει πολλαπλά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο, αντίθετα τα σχέδια κυβέρνησης – Κατάρ είναι περιβαλλοντικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά επιζήμια. Στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού εκφράζονται ανάγλυφα δύο επιλογές. Από τη μια, είναι η εκποίηση του δημόσιου πλούτου, η καταστροφή του περιβάλλοντος, η αφαίρεση ζωτικού παραγωγικού χώρου για τους πολλούς και η ιδιωτικοποίηση δημόσιων αγαθών. Από την άλλη, υπάρχει η επιλογή της πράσινης ανάπτυξης, που συμβαδίζει με την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής εκατομμυρίων κατοίκων της Αττικής.
Η υπεράσπιση της δεύτερης αυτής επιλογής είναι υπόθεση ενός Παναττικού Μετώπου που θα συνθέτει τα κινήματα για την πόλη και το περιβάλλον, με τους εργασιακούς και επιστημονικούς φορείς και την τοπική αυτοδιοίκηση.
26.2.2011
................................................................................................................
H ΑΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ πεδίο μάχης
της Κίκας Παρδάκη
Η μητροπολιτική περιοχή της Αττικής είναι σήμερα ένα παζλ ετερόκλητων χρήσεων, ένα σύμφυρμα άτακτα ριγμένων στοιχείων, ένα απρογραμμάτιστο υπερ-μέγα-χωριό. Δεν έχει όρια. Ούτε χωροταξικά, ούτε οικονομικά. Απομυζά διαρκώς φυσικούς πόρους και ενέργεια από όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις.
Σε αυτό το περιβάλλον η ειδωλολατρεία των μεγάλων έργων καρποφόρησε για αρκετό καιρό. Οι περήφανοι γερανοί των μεγαλεργολάβων όμως τώρα σιώπησαν. Οι βλαχομπαρόκ μεγα-χώροι αναψυχής σιώπησαν επίσης. Το εκσυγχρονιστικό κοντσέρτο καπνίζει εδώ και 4 μήνες στην Κερατέα.
Οι κάτοικοι της Αττικής – ντόπιοι και μετανάστες – ζούμε σε μια πόλη κατακτημένη και αφιλόξενη, μια πόλη που στερείται ελεύθερων χώρων, μια πόλη που λεηλατεί καθημερινά τον χρόνο μας. Τη στιγμή που η οικονομία της αγοράς έχει αποικήσει τα πάντα, ο δημόσιος χώρος πεθαίνει. Η τελευταία ανάσα της Αττικής, η τελευταία της ελπίδα για να μην βρεθεί ξεβράκωτη τα επόμενα χρόνια στην άνοδο της θερμοκρασίας (μικροκλιματικής αλλά και μακροκλιματικής) έχει γίνει αντικείμενο σεξ ντουζίνας πρωθυπουργών και υπουργών και τώρα της ΕΕ και του ΔΝΤ.
Όμως πλέον η Αθήνα δεν είναι η πόλη που βλέπει με καπιταλιστική αισιοδοξία το μέλλον. Είναι ένα σύνολο «μη τόπων» και φαραωνικών εργοτάξιων ματαιοδοξίας, μίζας και κακογουστιάς.
Η «παραχώρηση» των ελεύθερων χώρων, η δημιουργία ζωνών αμοιγούς διασκέδασης, η μετάπλαση πάρκων και πλατειών σε χώρους αφιλοξενίας και η επιβολή της κατανάλωσης ως μοναδικής επιλογής για κοινωνική συναναστροφή (τα πεζοδρόμια έχουν καταληφθεί από αυτοκίνητα, μηχανάκια και τραπεζοκαθίσματα) αποτελούν κινήσεις πολεοδομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής καταστολής.
Η απαίτηση μας το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού να γίνει Μητροπολιτικό Πάρκο είναι πάνω από όλα κοινωνική αντίσταση και στηρίζεται την άμεση κινητοποίηση μας και στην δράση μας ματαίωσης κάθε έργου σε αυτόν τον χώρο με κάθε τρόπο και σε κάθε χώρο....στους δρόμους της πόλης, στους δρόμους του διαδίκτυου, στους δρόμους του αγώνα, της αλληλεγγύης, της οικολογίας.......
Η πόλη κινδυνεύει και εμείς καλούμαστε να πάρουμε θέση. Είναι ένα στοίχημα για τα κοινωνικά αντισώματα της πόλης να σαμποτάρουμε οποιοδήποτε νέο καμαρωτό μέγα έργο, ώστε να ξαναβλαστήσει η κοινότητα, η αλληλεγγύη και το Ελληνικό να γίνει τόπος συνάντησης και μοιράσματος. Να αποικίσουμε τους τόπους που μας έχει κλέψει η εξουσία σαμποτάροντας με κάθε μέσο τα νέα σχέδια.
