ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΣΕ ΣΟΑ ΚΑΙ ΣΜΠΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

Παρέμβαση της περιβαλλοντολόγου Ευστρ. Καμπούρη στη διαβούλευση για το ΣΟΑ & ΣΜΠΕ Ελληνικού.

Η οικοδόμηση της έκτασης και μάλιστα με την ένταση και τα χαρακτηριστικά που προβλέπεται στο ΣΟΑ και ΣΜΠΕ ανατρέπει τη όποια περιβαλλοντική θωράκιση - προστασία της πόλης και επιβαρύνει την ποιότητα ζωής του 40% των Ελλήνων πολιτών που κατοικούν στο λεκανοπέδιο, ανεπίτρεπτα και στερώντας στο διηνεκές από τους κατοίκους της πόλης την δυνατότητα βελτίωσης του περιβάλλοντος και αντιστροφής των υφιστάμενων πολεοδομικών προβλημάτων της, και αυτό σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς συντελείται Περιβαλλοντικό, κοινωνικό, οικονομικό έγκλημα με επίπτωση όχι μόνο στην σημερινή γενιά, αλλά και στις μελλοντικές, δεδομένου ότι τα προαποφασισμένα αυτά σχέδια αν υλοποιηθούν θα προκαλέσουν μη ανατρέψιμες καταστροφές.

Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της πόλης της Αθήνας, η πόλη επεκτείνεται σε βάρος του παραλιακού μετώπου και μάλιστα σε μήκος 2 χιλιομέτρων και έκταση όσο ένας Καλλικρατικός Δήμος πωλείται και πολεοδομείται από ιδιώτη δημιουργώντας μία πόλη μέσα στην πόλη.

Ο νόμος 4062/12 θεσπίζει και επιβάλλει μια σειρά σημαντικών πολεοδομικών, χωροταξικών και περιβαλλοντικών επεμβάσεων μεγάλης εμβέλειας σε βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος της Αθήνας και αυτή η παράνομη επιλογή έγινε για δυο λόγους:

 α) Για να παρακαμφθεί το ισχύον Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας (ΡΣΑ) του 2012 του οποίου οι αρχές δεν προέβλεπαν μια τέτοια εξέλιξη για την περιοχή αυτή και ήταν αντίθετες (πχ διαδικασία ιδιωτικής πολεοδόμησης) με πολλά απ όσα αναφέρονται στον εν λόγω νόμο.

β) Για να παρακαμφθεί η διαδικασία της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ, δηλαδή σε όσο γίνεται σε πρωθύστερο στάδιο (και όχι όταν είναι τετελεσμένες οι αποφάσεις και οι διαδικασίες όπως συμβαίνει τώρα), η εκπόνηση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΣΜΠΕ) από τη διοίκηση και όχι σύμφωνα με τα συμφέροντα του ιδιώτη, η διεξαγωγή διαβουλεύσεων με το ενδιαφερόμενο κοινό και η συνεκτίμηση της περιβαλλοντικής μελέτης και των αποτελεσμάτων των διαβουλεύσεων. 

Η σημερινή διαβούλευση όπως κοινοποιήθηκε και εξελίσσεται είναι προσχηματική, κατά παράβαση Οδηγιών και άρα άκαιρη και άκυρη ταυτόχρονα.   

Η όλη διαδικασία συγκεκριμένα παραβιάζει:

1.      Το άρθρο 107 κ.ε. της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου των κρατικών ενισχύσεων υπέρ του επιλεγέντος επενδυτή υπό την έννοια της παροχής πλεονεκτήματος στον τελευταίο διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως του, ικανής να νοθεύσει ή να απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό καθώς και την παραβίαση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του  ανταγωνισμού.

2.      Την Οδηγία 2001/42/ΕΚ επειδή κατά τη δρομολόγηση αυτής δεν τηρήθηκε σε κανένα στάδιό της η αρχή της Οδηγίας που συνίσταται στην όσο το δυνατό πρωθύστερη εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός έργου ή προγράμματος.  Αυτό ήταν χρονικά και ουσιαστικά ασφαλές να γίνει πριν την έκδοση του Ν. 4062/2012 που καθόριζε τις πολεοδομικές και χωροταξικές παραμέτρους και όρους για την εν λόγω περιοχή καθώς και τις χρήσεις γης της ή έστω πριν την κύρωση της σύμβασης πώλησης του Ελληνικού από την βουλή. Η επιλογή μια διοικητική –κανονιστική διαδικασία να τελεστεί με νόμο και όχι να ακολουθηθεί η πάγια Ελληνική διαδικασία από μόνη της αφήνει πολλά ερωτηματικά ως προς την σκοπιμότητά της.

3.      Την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων κλπ, καθώς η επέκταση μαρίνας, η αλλαγή χρήσης γης κλπ που προβλέπονται να γίνουν στην ακτή και θαλάσσιο χώρο της περιοχής του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού κλπ, θα καταστρέψουν σημαντικούς βιότοπους με λιβάδια Ποσειδωνίας (κωδικός 1120*), τα οποία ανήκουν στα «είδη προτεραιότητας» για τη διατήρηση των οποίων η Κοινότητα φέρει ιδιαίτερη ευθύνη (αρθρο 1, παρ. η) και υφάλους με κοραλλιογενείς σχηματισμούς (κωδικό 1170 “reefs”). Ως εκ τούτο, τα προβλεπόμενα έργα αντίκεινται και στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/ΕΕ), σύμφωνα με την οποία τα Κράτη Μέλη πρέπει να επιτύχουν τη «καλή» οικολογική ποιότητα για όλα τα υδατικά σώματα έως το 2020. Το ΕΛΚΕΘΕ δηλώνει ότι οι επεμβάσεις στο Ελληνικό θα υποβαθμίσουν την οικολογική ποιότητα του Εσωτερικού Σαρωνικού, με αποτέλεσμα η χώρα να μην εκπληρώσει το στόχο. Επίσης το ΕΛΚΕΘΕ δηλώνει σε έκθεσή του ότι η Ελλάδα υστερεί στο ποσοστό ανακήρυξης θαλάσσιων περιοχών στο Δίκτυο Natura και υπάρχει σχετική έκθεση και βίντεο του ΕΛΚΕΘΕ, καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας, τα οποία αναφέρουν ότι: «τα στοιχεία της βιοποικιλότητας του θαλάσσιου οικοσυστήματος του Ελληνικού αρκούσαν για να ενταχθεί η περιοχή στο Δίκτυο Natura. Παρόλα αυτά για τον εσωτερικό Σαρωνικό η περιοχή χαρακτηρίζεται “biodiversity hot spot”. Άλλωστε σε καμιά περίπτωση η μη ένταξη στο δίκτυο Natura (πρώτο επίπεδο προστασίας και με ευθύνη του Ελληνικού κράτους) δεν σημαίνει ότι η περιοχή δεν προστατεύεται από την οδηγία».

4.    Την Συνθήκη του Άαρχους

Όσον αφορά το θέμα της διαβούλευσης, στις 5 Ιουλίου του 2015 ο Ελληνικός λαός σε δημοψήφισμα με καθολική ψηφοφορία είπε όχι στο σχέδιο που τότε προτάθηκε από τους «θεσμούς» και το οποίο εκτός των άλλων περιελάμβανε και ως προαπαιτούμενο την συγκεκριμένη λύση (ν. 4062/12 και πώληση της έκτασης στη Lamda Development κλπ) για το Ελληνικό. Ως εκ τούτο ο Ελληνικός λαός και άρα οι πολίτες του λεκανοπεδίου αποφάσισαν ότι δεν θέλουν μια τέτοια εξέλιξη για την περιοχή ήδη από το 2015. Επίσης η σημερινή διαβούλευση όπως κοινοποιήθηκε και εξελίσσεται (μέσα στο καλοκαίρι και για μόνο για 20 μέρες και χωρίς να γίνει η μεγαλύτερη δυνατή διάχυση της πληροφόρησης κ.α.) είναι προσχηματική, κατά παράβαση Οδηγιών και άρα άκαιρη και άκυρη ταυτόχρονα.   

5.    Την Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Φλωρεντίας για την προστασία του τοπίου, επειδή στην εν λόγω έκταση προβλέπεται τεράστιας έκτασης και μεγάλου ύψους δόμηση 3 με 3,6 (πρόβλεψη του ν. 4062/12) εκ τετραγωνικών μέτρων – κτίρια 15 - 19 ορόφων, 6 -7 ουρανοξύστες – και οι προβλεπόμενες θαλάσσιες προσχώσεις που θα καταστρέψουν το Αττικό τοπίο στην ωραιότερη περιοχή του Σαρωνικού, η οποία έχει διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό σε φυσική κατάσταση.

6.    Την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς (άρθρο 1, παρ1, άρθρο 3 παρ β), καθώς εν όψει της ψήφισης της σύμβασης από τη Βουλή σταμάτησε η διαδικασία ανακήρυξης μεγάλου τμήματος του Ελληνικού ως Αρχαιολογικού χώρου (βλ. Δελτίο Τύπου Συλλόγου Αρχαιολόγων). Επιπλέον, η σύμβαση που υπογράφτηκε υποχρεώνει, εντός μόλις 60 ημερών, την απομάκρυνση αρχαιολογικών ευρημάτων καθώς και αποζημιώσεις στον αγοραστή σε περίπτωση που κάποιος χώρος κηρυχθεί αρχαιολογικός. Έτσι σκανδαλωδώς και για πρώτη φορά στα χρονικά θα απουσιάζει ουσιαστικά η αρχαιολογική υπηρεσίας από τον χώρο, ενώ είναι γνωστό ότι στην περιοχή αυτή συναντώνται τρεις αρχαίοι Δήμοι (Αλίμου, Αιξωνής και Ευωνύμου) και υπάρχουν στον παράκτιο χώρο ενάλιες αρχαιότητες (αρχαίο λιμάνι, κ.α.).

7.    Την Σύμβαση της Γρανάδας για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, επειδή πάλι ενόψει της κύρωσης της σύμβασης ακυρώθηκε η διαδικασία ανακήρυξης του Κολλεγίου Θηλέων ως διατηρητέου κτιρίου μεγάλης αρχιτεκτονικής αξία.

Επιπροσθέτως:

1.      Η δημιουργία αυτής της νέα πόλης δεν ανταποκρίνεται στα βασικά χαρακτηριστικά της, σε καμία πολεοδομική και περιβαλλοντική ανάγκη της Αθήνας σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής.

2.      Είναι προφανές ότι η ΣΜΠΕ ανατέθηκε από την Λάμδα σε κάποια εταιρία που ανέλαβε να παρουσιάσει μελέτη που εξυπηρετεί τον ''επενδυτή''. Ως εκ τούτο η ΣΜΠΕ στερείται νομιμότητας, είναι ανεπαρκής και μη αντικειμενική.

3.      Η δόμηση που επιβάλλεται στην έκταση είναι υπέρμετρη με 6 Πύργους - ουρανοξύστες ύψους έως 200μ και γενικότερα κτίρια έως 50 και 70 μέτρων ύψους που δημιουργούν ένα σχεδόν συνεχές φράγμα υψηλών κτιρίων που θα προκαλέσουν σοβαρά θέματα αερισμού, φωτισμού και θέας στην ευρύτερη περιοχή, θα περιβάλλει το «Μητροπολιτικό Πάρκο», θα κρύβει – επισκιάζει το πραγματικό τοπόσημο της Αθήνας που είναι η Ακρόπολη και ο Παρθενώνας που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν από τους προγόνους μας για να φαίνονται από παντού και κυρίως από τη θάλασσα και που θα απλώνεται σε μήκος 2,5 χιλιομέτρων παράλληλα με την παραλιακή λεωφόρο.

4.      Η μελέτη δεν αναφέρεται ρητά στην επιτρεπόμενη μέγιστη δόμηση, δεν τηρούνται δηλαδή οι ανώτατοι προβλεπόμενοι «καθαροί συντελεστές» που όλοι γνωρίζουμε και αφορούν τον συντελεστή οικοπέδου και που κατά την πολεοδομική νομοθεσία δεν μπορεί να υπερβαίνει τον 0,8. Στο μεγαλύτερο μέρος των προβλεπόμενων οικοδομικών τετραγώνων πλην της παραλιακής ζώνης, ορίζεται συντελεστής δόμησης 2,2 (υλοποιείται μέσος συντελεστής 1,5) όταν θα έπρεπε να είναι 0,8.

5.      το «Μητροπολιτικό Πάρκο» στην κλίμακα του σχεδίου λαμβάνει ρόλο διαμόρφωσης εσωτερικού ακαλύπτου με μορφή χώρου «πρασίνου» που παραχωρείται σε κοινή χρήση (;). Και αν στα πολυδιαφημιζόμενα 2000 στρ. αυτό του εσώκλειστου «πάρκου» αφαιρέσουμε τα 400. στρέμματα που μπορεί να δομήσουν εντός της ζώνης αυτής, τα περίπου 300 με 400 στρ που αντιστοιχούν στους 2 αεροδιαδρόμους μεγάλο μέρους των οποίων το σχέδιο προβλέπει να διατηρηθούν, το ήδη υπάρχον στον χώρο πράσινο που εκτιμάται σε 300 – 400 στρ, τα πολλαπλά γήπεδα που θα φιλοξενηθούν εντός της έκτασης αυτής, στις επιφάνειες που θα καταλαμβάνουν οι δρόμοι και η δυνατότητα που παρέχει η σύμβαση μετά το πέρας 25ετίας να καλυφθεί εντός της έκτασης αυτής το μη εκτελεσθέν ποσοστό της επιτρεπόμενης (προφανώς από τον 4062/12 έως και 3.600.000 τμ) δόμησης, τότε το πράσινο που πραγματικά εκχωρείται είναι πολύ μα πολύ μικρό και το ισοζύγιο πρασίνου πολύ ελλιπές για τις ανάγκες του λεκανοπεδίου της Αθήνας όπως το όριζαν όλες οι προ κρίσης μελέτες και ΡΣΑ.

1.      Στη ΣΜΠΕ αναφέρεται η κατασκευή και λειτουργία Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) εντός της έκτασης, γεγονός περίεργο εφόσον διέρχεται από το χώρο αγωγός της ΕΥΔΑΠ και αντλιοστάσια και αποτελεί άλλη μια ένδειξη ότι σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια ιδιωτική πόλη. Επίσης, δεν αναφέρεται που χωροθετείται αυτή ώστε να μην ενημερωθούν επαρκώς οι πολίτες, επειδή όταν αρχικά είχε χωροθετηθεί στο Άλιμο υπήρξε μεγάλη αντίδραση.

6.      Δεν είναι σαφές πως θα διαχειριστούν τα υπέρογκα υλικά εκσκαφής που θα προκύψουν, ούτε και εκτιμώνται επαρκώς οι πολύ σημαντικές επιπτώσεις ρύπανσης της ευρύτερης περιοχής που θα προκληθούν από αυτό το υπέρογκο σε μέγεθος και έντασης εργοτάξιο για πλέον μιας δεκαετίας.

7.      Ενώ προτίθεται να κατασκευαστεί μια νέα πόλη (μη αναγκαία) στο Λεκανοπέδιο δεν προβλέπονται τα βασικά όπως διαδημοτικά κέντρα διαχείρισης αποβλήτων, νεκροταφείο, δημόσιες εγκαταστάσεις Υγείας, Ανώτερης και Ανώτατης εκπαίδευσης κ.α που λείπουν από το νοτιοανατολικό τμήμα του λεκανοπεδίου.

8.      Στο ιδιαίτερο ιδιοκτησιακό καθεστώς, που μοιάζει με ιδιωτική πόλη, δεν θα ισχύσει το πλαίσιο τελών και λοιπών εσόδων που έχουν οι όμοροι Δήμοι) σήμερα (Άλιμος, Ελληνικό και Γλυφάδα), ειδικότερα αναφέρεται ότι θα συσταθεί φορέας με τις απαραίτητες εξουσίες που θα αναλάβει τη διαχείριση, τα τέλη κλπ που θα αφορούν την «επένδυση». Ουσιαστικά, υποκρύπτεται η δημιουργία ιδιωτικού Δήμου κατά παράβαση του νομικού καθεστώτος που διέπει την λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης .

Η ανάπτυξη που επιχειρείται στην περίπτωση αυτή είναι γκρίζα και καταστροφική και πάντως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί Αειφόρος - Βιώσιμη. Η Αθήνα δεν έχει ανάγκη από μια νέα πόλη των 30.000 – 40.000 κατοίκων, ούτε άλλα mall, ούτε Καζίνο, ούτε ουρανοξύστες. Το λεκανοπέδιο της Αθήνας σε περίοδο κλιματικής αλλαγής και θερμοκρασιακής ασφυξίας τα καλοκαίρια (μέση θερμοκρασία 40^οC) έχει επιτακτική ανάγκη από μια ήπιας μορφής ανάπτυξη με αιχμή το πράσινο, επειδή έχει προ πολλού εξαντλήσει την φέρουσα δυνατότητα του σε δόμηση. Το Ελληνικό είναι ο τελευταίος εναπομείναν ελεύθερος χώρος που μπορεί να αναβαθμίσει το περιβάλλον της Αθήνας και να συντελέσει παράλληλα και στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης, αποφέροντας περισσότερα οφέλη και δημιουργώντας πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας σε σχέση με αυτά τα Φαραωνικά σχέδια που επιβάλλονται.

Η περιοχή λέγεται Ελληνικό… η «επένδυση» που επιβάλλεται είναι καταστροφική και μη αναστρέψιμη και γι αυτό είναι ύβρις, νομοτελειακά ακολουθεί η Νέμεσις…

Καμπούρη Γιούλυ (Ευστρατία)

Χημικός  και Περιβαλλοντολόγος

Πρώην επιθεωρήτρια περιβάλλοντος